Open en eerlijk: het leven zoals het is voor iemand met autisme

Judith Visser is een Nederlandse schrijfster met voornamelijk thrillers op haar naam. Ze werd geboren in 1978 in Rotterdam en debuteert in 2006 met haar eerste thriller 'Tegengif'. Haar bekendste boek is echter de autobiografische roman 'Zondagskind' die in 2018 verscheen en in 2019 de Hebban Literatuurprijs won. In deze roman beschrijft Visser het jonge leven van Jasmijn Vink, een meisje met autisme. 'Zondagskind' kan beschouwd worden als een 'coming of age' roman, aangezien het boek begint bij de eerste herinneringen van Jasmijn Vink en eindigt op het moment dat Jasmijn 'volwassen' is.

'Zondagsleven' is het vervolg op 'Zondagskind', waarin we Jasmijn volgen wanneer ze haar volwassen leven vorm probeert te geven. We volgen haar op drie belangrijke levensdomeinen: haar liefdesleven, haar werk en haar vrije tijd. Dat laatste is het leven dat ze zelf inricht en letterlijk op zondag kan leven: zonder verplichtingen en bij voorkeur zonder mensen. Deze drie domeinen lijken vaak onverenigbaar, omdat haar werk haar zo uitput dat ze haar zondag liefst zonder mensen doorbrengt. Maar natuurlijk is dit niet zo eenvoudig te begrijpen door haar vriend, die het liefst van al de relatie naar een nieuw niveau wil tillen en zelfs voorstelt om samen te gaan wonen.

Jasmijn probeert uiteindelijk om haar zondagsleven uit te breiden naar haar volledige leven. Ze besluit om een droom waar te maken: schrijfster worden. Die droom eist het uiterste van haar en zet haar leven, maar vooral haar relaties behoorlijk onder spanning. Lukt het Jasmijn om haar droom waar te maken? Kan ze daarbij ook de mensen rondom haar tevreden blijven stellen? En lukt het haar uiteindelijk werkelijk om alle ballen in de lucht te blijven houden?

Judith Visser weet ook in 'Zondagsleven' de lezer weer volledig onder te dompelen in de leefwereld van iemand met autisme. Ze beschrijft het innerlijke leven van Jasmijn op een begrijpelijke manier, waardoor je echt een kijkje in het hoofd van Jasmijn neemt. Zelfs wanneer ze geschokt reageert op het voorstel van Nick om samen te wonen, slaagt Judith Visser erin om je Jasmijns kant volledig te laten begrijpen.
"Het zou te vol zijn. Te vol in mijn flat, te vol in mijn hoofd. De liefde zou vertrapt worden. Ik zou stikken in mijn eigen huis. Het Vinkennest zou een gevangenis worden en ik zou opnieuw in een kooitje zitten."

Verwacht met 'Zondagsleven' geen literair hoogstandje. Visser bedient zich nauwelijks van literaire elementen als flashbacks, flashforwards, verschillende perspectieven, ... 'Zondagsleven' kent een duidelijk begin en een duidelijk einde. Visser beschrijft het leven van Jasmijn in chronologische volgorde en met korte, duidelijke zinnen. Die schrijfstijl zorgt er echter voor dat het boek ontzettend vlot leest, maar in al zijn eenvoud ook behoorlijk binnenkomt. De keuze van die vorm past gewoon bij het onderwerp van dit boek. Ingewikkelde structuren of constructies zouden het verhaal van Jasmijn teniet doen. Rechttoe, rechtaan is in dit verhaal, met dit onderwerp gewoon de beste keuze.

Waar 'Zondagsleven' echt weet te bekoren, is met de mooie omschrijvingen. Visser kan de gedachten en ervaringen van Jasmijn in prachtige beschrijvende zinnen vertalen. Menig taalliefhebber zal hier zijn hart wel aan kunnen ophalen.
"Ik werkte om de illusie in stand te houden dat ik een eigen leven had, terwijl ik in werkelijkheid te moe was om daadwerkelijk te leven. Ik was geen actrice, met de receptie als toneel, zoals ik eerst had gedacht. Ik was een robot die steeds dezelfde zinnetjes uitbraakte."

Judith Visser zegt zelf dat ze het heel belangrijk vond dat een boek als dit geschreven werd. Volgens haar moet de wereld zien hoe het is om te leven met autisme. Daar slaagt ze zeker in. Door de gedachten en ervaringen van Jasmijn zo uitgebreid en duidelijk te omschrijven, krijg je een heel geloofwaardig boek. Daarmee covert Visser niet de beleving van elke persoon met autisme, maar ze zorgt er wel voor dat de algemene idee over autisme genuanceerd en bijgestuurd wordt.

Wat 'Zondagsleven' zo bijzonder goed maakt, is hoe Visser erin slaagt om een boek dat enerzijds 'educatie' als doel lijkt te hebben, eveneens spannend weet te brengen. Het boek wegleggen, is niet eenvoudig. Door de sterke spanningsopbouw rond belangrijke levensgebeurtenissen weet Visser je mee te slepen, zodat je wil vooruit bladeren om te weten hoe het uitdraait. Waarna je dan uiteindelijk met volle aandacht elk hoofdstuk, elke zin, elk woord leest om te weten hoe de vork nu precies aan de steel zit.

De samenvatting is eenvoudig: 'Zondagsleven' is een geweldig boek dat je gelezen moet hebben!