Gedetailleerd historisch verhaal met open eindjes

Ruim acht jaar nadat Het huis aan de gouden bocht op de Nederlandse markt verscheen, kwam het langverwachte vervolg; Het huis aan de Herengracht. Jessie Burton (1982) had nog genoeg te vertellen over Nella Oortman en haar leven in het Amsterdam van de 18e eeuw en goot dit verhaal in een prachtig jasje met gouden opdruk en schildering op de snede van het papier.

In Het huis aan de gouden bocht maakten we eerder al kennis met Nella die werd uitgehuwelijkt aan een vooraanstaand VOC-koopman. Als nieuwste lid van de familie Brandt probeert ze haar weg te vinden in Amsterdam, maar wordt ze verwelkomt door een hoop raadsel en eigenaardigheden. 18 jaar later, op Thea Brandts 18e verjaardag, gaat het verhaal over Nella in het huis aan de prestigieuze Herengracht, verder.

Bij de start van Het huis aan de Herengracht, vertaald door Mieke Trouw, is het even wennen. Personages zijn ouder geworden, er zijn namen verdwenen en er zijn nieuwe gezichten bij gekomen. Omdat het verhaal geen proloog of stamboom bevat en zonder enige introductie van start gaat, is het aan het geheugen van de lezer of hij nog weet hoe relaties in elkaar steken. Omdat het verhaal op de gebeurtenissen uit het eerdere boek voortborduurt en vooral die onderlinge verhoudingen van belang zijn, is het raadzaam eerst Het huis aan de gouden bocht te lezen.

Nadat het geheugen weer is opgefrist, zorgt de schrijfstijl van Burton ervoor dat je je helemaal in het jaar 1705 waant. Haar manier van schrijven is als de schilderkunst uit de Gouden eeuw: bijzonder, gedetailleerd en realistisch. Ze weet haarfijn uit te leggen hoe het er in het huis, op feesten en in het theater uit ziet, maar kan ook emoties en gevoelens goed beschrijven. De gespannen sfeer in huis, Thea die wil losbreken uit haar verstikkende gouden kooi, Nella die krampachtig probeert de schijn van rijke dame op te houden en te zorgen voor eten op de plank. Dat alles is heel goed voelbaar. Het feit dat alle huisgenoten langs elkaar heen leven en nauwelijks met elkaar praten, irriteert. Hoe zullen ze de problemen die ze het hoofd moeten bieden, samen oplossen als er niet gesproken wordt? Geboeid en nieuwsgierig naar de loop van het verhaal verstrijken de bladzijden. Details zijn tot in de puntjes uitgewerkt, al roepen ze ook vragen op. In hoeverre was het gebruikelijk dat een 18-jarige ongehuwde vrouw van stand alleen, zonder chaperonne, naar de markt of het theater vertrok?

Hoewel de schrijfstijl van Burton gedetailleerd en prettig leesbaar is, voelen sommigen passages in het verhaal als vluchtige elementen waarop niet verder wordt geborduurd. Zonder al te veel van het plot te verklappen zijn er bepaalde personages die genoemd worden, maar tot slot geen sleutelrol spelen in het geheel. Confrontaties en echt ingewikkelde situaties die naar een spannend climax kunnen toewerken doen dat niet. Het is meer de historische en mysterieuze sfeer die aanspreekt dan een perfecte uitwerking van personages of warme (liefdes)relaties. De schrijfster koos er regelmatig en enigszins te gemakkelijk voor de invulling aan de fantasie van de lezer over te laten. Dit voelt wat onaf, maar zorgt er wel voor dat een vervolg op meerdere vlakken denkbaar is.

Het huis aan de Herengracht is een mooie en goed leesbare roman die een leuk inkijkje geeft in het leven van een 18e-eeuws gezin. Een aanrader voor mensen die van verhalen over vroegere tijden houden.