Meer dan 5,3 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Een wereld die niet meer bestaat

Sanne 14 juni 2020
Het tot stand komen en het uitgeven van het boek “De Effingers” is al een verhaal op zich.
Toen Gabriele Tergit in 1932, op het hoogtepunt van haar journalistieke en literaire carrière, begon met het opschrijven van deze familiegeschiedenis wist ze natuurlijk niet onder welke omstandigheden zij dit zou doen. Op 5 maart 1933 deed de Sturmabteilung een inval in haar huis. Tergit vluchtte daarop eerst naar Tsjechië, daarna naar Palestina en ten slotte naar Londen. Toen Tergit het boek in 1948 voltooide, was de wereld zo ingrijpend veranderd sinds het begin van schrijven in 1932. Tergit schreef dit boek terwijl zij zelf moest vluchten voor de nazi’s uit haar geliefde Berlijn en zag hoe de wereld veranderde. Zoals ze zelf zegt schreef ze soms “bijna manisch” aan haar portret van vier generaties.
Het moet pijnlijk voor haar geweest zijn dat zij zo lang heeft moeten zoeken naar het vinden van een uitgever. Pas in 1951 werd het boek voor het eerst uitgegeven. Daarna nog een keer in 1964 en 1978, in behoorlijk uitgedunde versies. Gelukkig is het boek in 2019 herontdekt en lijkt het nu wel de waardering te krijgen die het verdient.

"Sterven is moeilijk. Geboren worden is moeilijk. Tussen pijn en pijn ligt het leven.” (citaat)

De Effingers begint met een geschreven brief door Paul Effinger, 17 jaar oud, in 1878. Hij schrijft zijn ouders en vertelt over de omstandigheden in een fabriek in het Rijnland.
De Effingers eindigt eveneens met een brief van Paul Effinger, nu 81 jaar oud, in 1942. Hij weet dat hij binnen afzienbare tijd zal worden gedeporteerd, in navolging van zijn familie.
De pagina’s tussen de brieven van Paul Effinger beschrijft een familiegeschiedenis van geassimileerde joden rond de eeuwwisseling en begin 20e eeuw. Een wereld die niet meer bestaat. De stad, de fabriek, de bank, de clubs, de theaters, de huizen en kleding worden getailleerd beschreven. Tergit zegt hierover: “Wat ik graag wil, is dat iedere Duitse jood zegt: ja, zo waren we, zo leefden we tussen 1878 en 1939, en dat ze het hun kinderen geven met de woorden: dan weten jullie hoe het was.”

In het boek is voorin en achterin een stamboom opgenomen van de familie Effinger, Goldschmidt en Oppner. Deze stamboom geeft zeker in het begin houvast, maar naarmate het verhaal vordert zijn de familieverhoudingen wel duidelijk en had ik de stamboom niet veel meer nodig.
De hoeveelheid overige personages vond ik groot en ik kon niet altijd direct inschatten hoe deze zich verhielden tot de verschillende hoofdpersonen. Gaande het verhaal werd dit dan wel steeds meer duidelijk.

Ik ben blij dat “De Effingers” herontdekt is. Een boek dat het waard is gelezen te worden!

"Wij hebben geen macht, maar wij bewaren het bewustzijn van het onrecht dat ons in de loop der tijd is toegebracht. Dat bewustzijn heeft ons volk al eeuwen geadeld en het de ongeëvenaarde kracht van het passieve verzet gegeven. Wij zijn optimisten. God keek naar alles wat hij had gemaakt en zag dat het zeer goed was. Maar in ons optimisme en in onze geweldloosheid ligt het geheim van onze sterfelijkheid. In de hele wereld liggen optimistische en liberale ideeën op sterven. Een mystieke bloedgemeenschap is zogenaamd van groter belang dan de lucht die jullie al duizenden jaren inademen en de taal die jullie al eeuwen spreken. Een samenleving van mensen die niet precies gelijk zijn, wordt onverdraaglijk gevonden." (citaat)

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Sanne