Ongelooflijk aangrijpend verhaal

Voor uitgeverij Ambilicous las ik onlangs Greet en Hannelore, een aangrijpende oorlogsroman van Richard Bintanja.

Het verhaal speelt zich af tijdens de Tweede Wereldoorlog. We volgen Greet, een 23e jarige, wiens ouders onderduikers verborgen houden. Dan is er Sarah, een Jodin en Hannelore, de Aufseherin. Hun paden kruisen elkaar in Kamp Ravensbrück.

Zelden heb ik zoveel moeite gehad om mij los te maken van een verhaal. Wat ongelooflijk echt geschreven. Richard Bintanja, de auteur, zette het neer als fictie, maar het is zo doorspekt met aan waarheid grenzende waarschijnlijkheid, dat het niet leest als fictie. Worden in veel oorlogsboeken de details nog wel eens afgezwakt, in dit verhaal is dat geenszins het geval.

Greet, die door eigen toedoen op transport belandt en Sarah, die opgepakt werd omdat ze Jodin is, ontmoeten elkaar onderweg in een goederenwagon die eindigt in Ravensbrück. Langzaam ontstaat er een vriendschap tussen de twee. In beginsel doorstaan ze samen alle gruwelijkheden. De lange werkdagen, weinig eten, mishandeling en uren op appèl staan is de orde van de dag. Tijdens al deze ontberingen, die ons voorstellingsvermogen meer dan te boven gaan, is het Sarah die steeds haar hoofd heft, hoe moeilijk de omstandigheden ook zijn. Greet voelt zich al die tijd gesterkt door Sarah. Dan raken ze van elkaar gescheiden, maar kort daarvoor wijst Sarah Greet nog op iemand die wel heel bijzondere ogen heeft. Wat betekent dit?
En dan is daar Hannelore, de Aufseherin, die zo is opgevoed dat ze de aan haar opgedragen orders die ze uitvoert, de martelingen en alle andere gruwelijke behandelingen, als normaal beschouwt. Lang gelooft ze dat dit de waarheid is, maar toch knaagt haar geweten steeds meer aan haar. Is het eigenlijk wel normaal? Dan ontmoet ze iemand, waar ze niet langsheen kan zien, iemand met de helderste blauwe ogen die ze ooit gezien heeft. Wie is deze vrouw? Hannelore vraagt zich af wat dit betekent en wat ze moet doen. Schuilt er dan toch nog wel wat menselijks in Hannelore?

De karakters van de hoofdpersonages zijn goed uitgewerkt, je leert ze elk heel goed kennen. Je voelt ook hun emoties, de machteloosheid, het verdriet en de afschuw. Je ondergaat bijna zelf alle ontberingen die iedereen heeft moeten doorstaan, zo goed worden de details beschreven.

Fictie, maar met in je achterhoofd dat het ook vast zo zou kunnen zijn gegaan vroeger, maakt dat dit verhaal echt onder je huid kruipt. Het heeft mij nog lang na het lezen bezig gehouden, en het duurde echt even voor ik een ander boek kon aanvangen.

Hoewel ik al veel oorlogsromans heb gelezen, is dit toch wel een verhaal wat er uitspringt.