Een voormalig krijgsgevangene op zoek naar zijn geliefde

Anoesjka, het meisje uit de toendra van Konsalik verscheen in 1965 voor het eerst, maar toen onder de titel Ein Mädchen uit Torusk, geschreven onder het pseudoniem Henry Pahlen. In 2014 zag de Nederlandse uitgave het levenslicht en nu niet onder pseudoniem, maar onder de naam van Heinz Günther Konsalik, kortweg Konsalik, zelf.

Heinz Günther werd op 28 mei 1921 geboren in Keulen. Uit respect voor zijn moeder voegde hij haar familienaam aan de zijne toe. Op 22 oktober 1999 overleed hij in Salzburg. Zijn oeuvre bestaat uit meer dan 150 romans, waarvan er veel in het Nederlands vertaald zijn. Naast zijn eigen naam, Konsalik, gebruikte hij ook diverse pseudoniemen. Henry Pahlen was er daar een van, daarnaast gebruikte hij ook nog de namen Jens Bekker en Stefan Doerner. Zijn eerste roman verscheen in 1948, wat het begin betekende van een indrukwekkende schrijfcarrière. Konsalik studeerde theaterwetenschap en literatuurgeschiedenis. In de Tweede Wereldoorlog was hij oorlogscorrespondent en raakte aan het Oostfront zwaargewond. Veel van zijn ervaringen in die periode heeft hij verwerkt in zijn romans.

Ook Anoesjka speelt zich voor een groot deel af in Rusland. Na jarenlange krijgsgevangenschap wordt Martin Abels vrijgelaten en moet hij naar Bremen terugkeren. Daarbij moet hij zijn geliefde Anoesjka achterlaten. Martin kan haar echter niet uit zijn hoofd zetten en besluit haar te gaan halen. Het verhaal speelt zich af in de tijd van Chroetjsjov, toen er nog lang geen sprake van was zomaar even naar Rusland te reizen. Via Japan probeert hij het grote land binnen te komen. Een barre tocht van 2000 kilometer naar Toroesk volgt.

Ingrediënten voor een spannende, adembenemende roman zou je zeggen, maar helaas is het tegendeel waar. Het verhaal verloopt stroperig traag en nergens lukt het de schrijver de spanning over te brengen. Heel jammer, want, zoals gezegd, spannende momenten zijn er genoeg, maar door de droge, laconieke verteltoon wordt het een monotoon verhaal zonder hoogte- en dieptepunten. Waarschijnlijk daardoor gaat het frequente gebruik van termen als ‘vadertje’ en ‘broedertje’ als typisch Russische smaakmakers je tegenstaan.

Ook de vele toevalligheden doen het verhaal weinig goed. Af en toe wordt er een tijdsaanduiding gegeven, bijvoorbeeld 56 dagen na het vertrek van Martin Abels, maar een echt besef van het tijdsverloop heb je als lezer niet.

Toch is het een verhaal dat intrigeert. Toch wil je weten hoe het afloopt. Toch lees je door. Is dit Konsaliks beste boek? Nee, verre van dat, maar toch kun je het slecht wegleggen en neemt het je mee naar onbekende oorden en gebruiken en wellicht bijna vergeten tijden. En ja, ook romantiek dooradert het hele verhaal, zowel suikerzoet als diep tragisch.