Angstaanjagend en ook weer niet...

De titel is kort, maar krachtig en dekt de lading. Het verhaal lijkt als een verslag van een aantal schipbreukelingen, maar het boek is een roman. In het nawoord zegt Jan van Ommen dat het verhaal gebaseerd is op werkelijke gebeurtenissen en dat het aan de lezer is te beoordelen welke dat zijn. Zee en tijd, twee elementen die nadrukkelijk aanwezig zijn in het verhaal, de zee vanwege de schipbreuk en de tijd omdat die alom aanwezig is. Niet alleen omdat je als nietig wezen ronddobberend in de zee geen idee hebt van tijd, maar ook omdat het horloge van de verteller als motief verweven zit in het verslag.

Plaats van handeling is op de wateren in Indonesië. Wat een avontuurlijke reis zou worden draait uit op een horrorsituatie wanneer het schip waarmee ze de komodovaranen zouden bezoeken mankementen gaat vertonen en het begeeft zodat iedereen van boord moet om het vege lijf te redden. Schrijnend is het gebrek aan regie en aan veiligheidsmaatregelen voordat het schip uit mocht varen. Zwemvesten zijn niet allemaal even degelijk en passend en het reddingsbootje is veel te klein om plaats te bieden aan alle opvarenden.

‘Het schuurt daar langs de binnenkant van mijn armen, grote schaafplekken zitten er al. Zo word ik hier langzamerhand afgepeld, de huid gaat eraf, ik verzet me nog wel en ik weet tegelijk dat ik ga verliezen als het lang genoeg duurt. De zee kleedt me langzaam uit.’(blz. 103)

De verteller is de man van Alie, zij tweeën blijven bij elkaar en proberen zich samen deze hel door te komen. Het stel is al lang getrouwd en hun liefde helpt hen door de moeilijke tijd. Door de ogen van de verteller lezen we niet alleen over hun vakantie en de schipbreuk, maar wordt er regelmatig even teruggeblikt op zijn jeugd. Dat zijn mooie passages en geven het boek reliëf zodat het niet alleen maar angst en onzekerheid is wat de klok slaat, maar wordt hij geportretteerd als zoon, echtgenoot en vader.

Door de krapte in het bootje moet er steeds een aantal drenkelingen, wel aangelijnd, om de boot heen zwemmen, drijven. Na vele uren wordt het duidelijk dat hulp niet binnen afzienbare tijd geboden kan worden. De beschrijvingen van de strijd met de vermoeidheid en de ontberingen wordt afgewisseld met dromerige passages waarbij je als lezer niet weet of het om hallucinaties gaat of dat het werkelijke denkbeelden zijn. Dat maakt voor het verhaal niets uit, het maakt dat het boek geen verslag is, maar ook metafysische beschouwingen laat meanderen. Het zet je tevens aan het denken hoe zo’n stress situatie, waarbij je moet overleven door de juiste dingen te doen, een mens beïnvloedt.

Opvallend is de groepsdynamiek die al snel ontstaat wanneer een aantal mensen gedwongen in een noodsituatie verkeert. Eén van de drenkelingen heeft ervaring als steward op een vliegtuig en meent de waarheid in pacht te hebben.

Het verhaal leest als een spannend boek waarbij je meeleeft met de drenkelingen en ook al laat de afloop zich raden, toch is het interessant te weten hoe het eindigt. Erg interessant zijn de belevenissen in de kleine inheemse ziekenhuisjes. Hoe fijn het ook is gered te zijn, die plekken zijn toch niet ideaal in de ogen van een westerling. Maar beeldend is het wel, je ziet, ruik en huivert van zo’n kliniek.

Wie van reisverhalen houdt en zich graag verplaatst in een niet benijdenswaardige situatie is dit een prima boek en probeer vooral feit en fictie te onderscheiden, dat voegt echt een element toe aan het verhaal.