Armoe en honger kregen dit gezin er niet zomaar onder.

We volgen het leven van Franciska in dit boek door Piet van Sabben, een van de vijf kinderen van Franciska ofwel ‘Ciska’. Piet (1938) is het vierde kind van Bram en Ciska, na hem volgt er nog een laatste spruit uit het tweede huwelijk met vader Hannes. Piet volgt dagonderwijs tot hij vanaf zijn zestiende jaar allerhande baantjes aanneemt om zijn moeder te kunnen steunen. Later combineert hij zijn baantjes overdag met avondstudies om uiteindelijk jurist te worden. Na een aantal korte verhalen en gedichten gepubliceerd te hebben in magazines is ‘Franciska's onschuldige aarde’ Piets eerste roman (literaire non fictie).

Vanaf 1911 tot eind jaren 50 passeren vele familieleden de revue. In deel 1 van het boek vertelt Piet meer over deze personen en de rol die zij spelen in zijn leven en van moeder Francisca.
Piet adoreert zijn moeder en helpt daar waar hij kan ook al is hij nog maar een jonge knul. Als vader Bram overlijdt start er een zware, donkere periode voor Franciska. Niet veel later, niet lang na de start van de Tweede Wereldoorlog, ontmoet zij Hannes. Hannes zal Franciska's tweede man worden.

Geld en eten zijn een nog groter probleem dan voor de oorlog en Franciska moet een moeilijk besluit nemen. Piet is nog een jonge knul gedurende de jaren van de oorlog en blijft bij haar. Piets herinneringen aan de oorlogsjaren zijn doorweven met verliezen in andere gezinnen, de strooptochten van opa en het leven met vader Hannes. Tijdens de oorlogsjaren moet Hannes geregeld onderduiken om niet opgepakt te worden tijdens de ‘Arbeitseinsatz’ wat het gezin een valse start geeft.

Het tweede deel van ‘Francisca's onschuldige aarde’ gaat in op de jaren na de oorlog. De moeilijke tijd van honger en armoe laat het gezin achter zich en de uitzonderlijke dingen begonnen geleidelijk weer gewoon worden. Duitsers zag je alleen nog maar in de krant, schrijft Piet.

Het verhaal kabbelt langzaam voort. Maar dit is allerminst storend, het hoort immers bij de tijdsgeest van dit boek. In een toch bevlogen schrijfstijl neemt Piet ons mee naar het gezinsleven, de pieken en dalen die zijn moeder mee heeft gemaakt. Het verhaal leest weg als een opvolging van anekdotes die samengeweven tot een levensverhaal zijn geworden. Op sommigen momenten houdt het verhaal je in de greep.

Voor traces of war Nederland schreef ik een uitgebreide recensie over dit boek. Mijn bijdrage kan je vinden op de website van traces of war.