Na al die jaren nog steeds een boek dat je moet lezen

Is dit een mens levert onvergetelijke beelden op en roept vragen op waarvan je de antwoorden in je verbeelding vind en deze achtervolgen je. Het boek moest ik een paar keer neerleggen om even bij te komen van de gruwel die ik las.

De aankomst in Auschwitz na een lange reis in gesloten treinwagons is een van die beelden die bij mij op kwam. De SS-officieren zijn rustig en niet bedreigend en lijken aardig en innemend te zijn. Je weet beter door je algemene ontwikkeling waardoor deze scene onwerkelijk overkomt. De SS-officieren komen wel tussenbeide bij iemand die te lang wacht met het afscheid nemen van zijn verloofde, met een klap die hem tegen de grond slaat. Hoe gruwelijk het ook klinkt, dit beeld past beter in mijn beleving van de verhalen over Auschwitz. Slechts 125 van de groep Italiaanse joden die met die trein arriveerden, gingen het kamp binnen en ruim 500 kwamen onmiddellijk om, zij werden direct vergast en gecremeerd.

Het verblijf in het kamp is minstens zo confronterend. Naakt in ijskoude, tochtige gebouwen, dorst door een aantal dagen zonder water met alleen kraantje waar vuil water uit komt, kaalgeschoren hoofden, geen zinvolle informatie en urenlang wachten tot er weer iets gebeurt.
Het leven werd niet eenvoudiger toen het initiatieproces klaar was. Het harde werk zorgde voor uitputting of ziekte waardoor gevaar was op selectie voor de gaskamers. Niet kunnen lopen of staan betekende verrassen want als je je niet nuttig kan maken ben je niets waard.

Geluk was belangrijk om te overleven op een plek waar de dood om iedere hoek op je wacht. Opgeven betekende de dood. De vastberadenheid om te overleven en getuige van de gruwelijkheden was ongetwijfeld de belangrijkste motivatie van Levi.

Het resultaat is een boek dat je niet los laat, je aan het denken zet en zorgt dat de beelden van Auschwitz in je geheugen gegrift staan.