Wat een enkele geboorte wel niet kan veroorzaken

In Een hart van steen staat de tijd na de geboorte van Ida van Bemmel, het vijfde kind van gezin van Bemmel, centraal. De vele problemen veroorzaken schuldgevoelens, verwarring, woede en verdriet. Dit boek laat zien wat een heftige tragedie uit je verleden kan betekenen voor je toekomst.
Renate Dorrestein debuteerde in 1983 met haar roman Buitenstaanders. Ze is genomineerd geweest voor verschillende literaire prijzen en heeft in 1993 de Annie Romeinprijs gewonnen voor haar gehele oeuvre. In Een hart van steen, dat verscheen in 1998, liet ze haar geliefde thema’s weer terugkomen. Veel van de boeken van Renate Dorrestein, waaronder Een hart van steen, gaan over familiegeheimen, gewelddadigheden en schuldgevoel.
Ellen is op haar 37ste aan haar bed gekluisterd vanwege een dreigende miskraam en denkt na over de gebeurtenissen in het verleden. Het drama begon met de geboorte van vijfde kind Ida. Ellen had deze naam bedacht, want “een lelijker naam kon ik niet verzinnen.” Hier voelt Ellen zich later schuldig over. Moeder Margje wordt overmatig zorgzaam over Ida, is af en toe agressief tegenover haar andere kinderen en stopt met werken waardoor vader Frits overspannen raakt. Wanneer Margje zich volgens Ellen eindelijk weer een beetje normaal begint te gedragen, laat ze Ellen meehelpen met de voorbereiding van de kindermoord en zelfmoord van haar en haar man. Ellen besefte later pas wat de ‘vitaminepillen’ eigenlijk waren.
Dit deel van het verhaal wordt verteld door middel van flashbacks. Hierdoor creëert Renate Dorrestein steeds korte spanningsbogen, waardoor het verhaal spannend blijft. Doordat je Ellen ook leert kennen op haar 37ste merk je wat voor invloed haar verleden heeft op haar leven. Door de onderbrekingen van het verleden duurt het relatief lang voordat je weet wat er nou precies is gebeurd en dat de oorzaak van dit alles met name was dat Margje leed aan een zeldzame psychose. Ondanks het wisselen van tijd is het verhaal goed te volgen, doordat het heden, de tijd van het drama en de tijd daartussenin goed in elkaar over loopt.
Door het gebruik van een ik-perspectief, zorgt Renate Dorrestein voor bepaalde onwetendheid van de lezer, maar ook voor extra diepgang. Het verhaal wordt verteld vanuit hoofdpersoon Ellen van Bemmel en een enkele keer vanuit Frits of Margje van Bemmel. Zo krijg je als lezer veel te weten over wat Ellen vindt van de geboorte van Ida. Ze geeft Ida bijvoorbeeld vaak de schuld, zoals toen haar moeder een keer boos op haar werd: “Ik was sprakeloos van woede. Het was dat mormel van een Ida dat Carlos deze ellende had bezorgd, niet ik.” Het wordt echter niet duidelijk wat de broers en zussen van de hele situatie vinden. Dit heb ik me wel af en toe afgevraagd. Renate Dorrestein heeft een goede keuze gemaakt door dit niet in haar boek te vermelden. Dat houdt de structuur sterk en zorgt voor open plekken.

Hoewel de Dorrestein thema’s weer sterk aanwezig zijn in dit boek, schrijft ze Een hart van steen een beetje in een andere stijl. In dit roman zit wat minder ironie en humor dan in haar andere boeken. Een enkele keer komt er een humoristische zin voorbij: “Ik vond het juist zo leuk dat alle jongens Billie op straat nafloten, en het was mijn brandende ambitie om ze later, net zoals zij, tegen een paaltje aan te laten fietsen door alleen maar even naar hen te lachen.” Dit boek blijft desondanks erg indrukwekkend en totaal niet saai.
Een hart van steen is een goed en begrijpelijk geschreven boek met een indringend verhaal. In dit boek volg je de hoofdpersoon van dichtbij, terwijl het een bijzondere ontwikkeling maakt. Wie eens een echt spannend en aangrijpend verhaal wil lezen, moet beslist voor dit boek kiezen!