Oversteken naar het verleden om je ervan los te maken

'De ochtend dat mijn vader van huis was gegaan, was nog steeds niet voorbij.' Ida’s denken is op dat moment tot stilstand gekomen. Achterblijver in een kapot huis, dat is ze. 'De huizen van mijn klasgenoten waren zo licht dat ik, wanneer ik er binnenkwam, het gevoel had dat we loskwamen van de grond.'

Als Ida 23 jaar later – inmiddels halverwege de dertig – teruggaat om haar geboortehuis op te ruimen, dreigen nachtmerries en jeugdherinneringen haar te veel te worden. ‘Niemand is graag een lange tijd alleen met zijn gedachten.’ Diepgeworteld zit het verwijt dat vaders verdwijning moeders schuld was. Zijn naam herhaalt ze als een mantra: Sebastiano Laquidara, als in 'liquidare', dat in het Italiaans onder meer 'ergens haastig een eind aan maken' betekent. Knetterende moeder-dochterruzies volgen.

'"Hielden jullie van elkaar?"
"Heb ik jou ooit iets gevraagd over jóuw echtgenoot?"'

Pijnlijk punt. Ida’s echtgenoot Pietro is meer een soort steunpunt dan een liefdespartner. ‘Onze relatie werd gedefinieerd door de dingen we níet hadden gedaan. Geen kind. Geen wereldreis.’

Over de hele roman hangt een vage spanning, zoals bij een David Lynch-film waarin niets is wat het lijkt. Er staat iets te gebeuren – de vraag is wát. Zal het Ida lukken de geesten van het verleden te bezweren? Gaat het nog wat worden met Pietro of is dit het moment om er maar een eind aan te maken? Is de realiteit van Ida wel die van anderen? Waarom wil haar voormalige hartsvriendin haar niet meer kennen? En dan zijn er nog vader en zoon De Salvo, die het dak komen repareren. Hebben zij ook geheimen? Zo pakt vanaf circa tweederde van de roman alles ineens heel anders uit dan je zou denken.

Terug naar je geboorthuis, dat klinkt allemaal erg autobiografisch maar is het niet, vertelde de schrijfster aan Caroline Baetens van literair platform Karakters.nu. Terranova (Messina, 1978) verhuisde weliswaar ook van Sicilië naar Rome, maar: 'onder de oppervlakte zijn de verteller en ik heel verschillend. Mijn vader is ook niet verdwenen, maar overleden.' Nadia studeerde zowel literatuur als filosofie, en dat is te merken ook: zinnen die je bijblijven, betekenissen die langzaam vorm krijgen. En boek om nóg een keer te lezen en dan helemaal tot je te laten doordringen.

'Pas door over te steken naar het verleden kan je je ervan losmaken.' De trip met de boot ('waarom neem je niet het vliegtuig?', gromt moeder) tussen het vasteland en Sicilië krijgt zo de rol van catharsis. Ben je van de generatie die al ouderlijke huizen heeft moeten leegruimen, dan vind je hier troost. Heb je dat nog niet hoeven meemaken, dan kun je hier begrip vinden voor de oudere generatie.

Sit Addio Fantasmi, prachtig vertaald door Etta Maris, is eerste werk van Terranova dat in het Nederlands verschijnt, maar in Italië is ze al jaren een gevierd schrijfster. Ga mee op de verbluffende reis die Nadia voor je heeft georganiseerd – je hoeft er je huis niet eens voor uit. Dat uitgever Cossee ons nog maar veel van haar werk mag gaan brengen.