Tegenvallend

In het eerste deel vertelt Safran Foer ogenschijnlijk allerlei verhaaltjes, waarvan het niet meteen duidelijk is wat ze met elkaar te maken hebben. Hij wil er toe komen dat we de huidige klimaatcrisis wel kennen, dat we weten dat die er is, maar dat we er niet noodzakelijk iets aan doen, omdat we het niet geloven en omdat we niet voélen dat we er iets aan moeten doen.

Op pagina 72 zegt hij dan eindelijk waar dit boek over gaat: ‘Dit boek gaat over de gevolgen van de industriële veehouderij voor het milieu. Toch ben ik erin geslaagd om dat op alle 71 voorgaande bladzijden te verbergen.’ Hij heeft dit gedaan ‘uit angst dat je dan op voorhand zult verliezen’. Wel, hierdoor verliest hij ook enig krediet, want hij had best in het begin mogen benoemen waarover dit boek ging, zonder allerlei andere verhaaltjes te vertellen. Iemand die hier niet in geïnteresseerd is zal dit boek sowieso al niet vastnemen, bovendien staat dit ook al op de achterflap vermeld.

In het tweede deel somt hij per pagina een aantal feiten rond een bepaald thema ivm de klimaatcrisis op, wat op zich wel boeiend is, en meer ‘to the point ‘. Dit is het beste hoofdstuk, terwijl zijn eigen verdienste hieraan eigenlijk minimaal is.

Wanneer hij in het vierde deel met zijn eigen ziel spreekt gaat verliest hij mij. Ik vermoed dat hij niet ieder hoofdstuk dezelfde vorm wilde geven, maar het is ten eerste niet geloofwaardig dat iemand een dergelijk gesprek inwendig voert, en ten tweede komt dit daardoor de geloofwaardigheid van wat hij wil vertellen niet ten goede. Een erg vreemd hoofdstuk.

Het derde en vijfde deel gaan verder op het élan van het eerste deel, met veel voorbeelden, waarvan niet altijd duidelijk is wat hij ermee wil aantonen. Ja, zijn voorbeelden tonen aan dat individuele acties vérstrekkende gevolgen kunnen hebben, maar toch lijkt de link met de klimaatcrisis vaak erg ver weg (en is daar de vraag of individuele acties wel kunnen volstaan). Hij wil ook enkel op de bio-industrie focussen, en ook daar kun je je de vraag stellen of dat wel volstaat, ik ben geen wetenschapper, maar Safran Foer is dat ook niet, ondanks zijn grondige research).

Safran Foer gaat vaak erg filosofisch met de klimaatcrisis om, wat best verwarrend is. Ook het feit dat het boek de ondertitel ‘De wereld redden begint bij het ontbijt’ gekregen heeft is erg vreemd, want dit komt nauwelijks ter sprake. Op basis van deze ondertitel had ik overtuigende argumenten en concrete tips verwacht om minder vlees te eten, zoals die ook in zijn boek ‘Dieren eten’ te vinden zijn (waarvan ik overigens wél onder de indruk was!). Maar eigenlijk kun je beter gewoon ’Dieren eten’ lezen, en er de link met de klimaatcrisis zelf bij maken.

Zijn uitleg is niet gestructureerd, hij valt vaak in herhaling, zijn zinnen zijn vaak ingewikkeld, en bovendien is mij nog altijd niet duidelijk wat nu precies zijn punt is. Is hij nu optimistisch of pessimistisch? Ik weet het niet. Ik voél het ook niet in dit boek, wat volgens mij net zijn uitgangspunt was, dat mensen iets moeten geloven en voelen vooraleer ze actie ondernemen. Dit boek zal me dan ook geenszins tot actie aansporen, hiervoor bestaan (gelukkig) betere boeken.