Lezersrecensie
De kleindochter van Meneer Linh
La petite fille de Monsieur Linh - Philippe Claudel - 2005
Eindelijk dan toch gelezen! Ik had dit literaire, alom geprezen, pareltje al meer dan 15 jaar op de plank met de vergeten boeken staan. Waarom nooit eerder gelezen? Ik zou het werkelijk niet weten, te meer daar ik een enorme fan van Claudel ben…en deze past precies in mijn favoriete vertellingen.
• DE TITEL
Na het lezen van een paar bladzijden in de Franse versie constateer ik dat de Nederlandse vertaling niet weergeeft wat de Franse titel bedoelt en wat ook duidelijk uit het boek blijkt. Het gaat over de kleindochter van Meneer Linh en niet over het kleine meisje. Jammer en waarom? Ook bij andere vertaalde boeken van hem was de uitgever of de vertaler nogal eigenwijs.
• HET VERHAAL
Meneer Linh is een oude man. Door de oorlog is het hele dorp waar hij woonde volledig verwoest. Hij vertrekt met een klein koffertje met daarin wat oude, versleten kleding, een vergeelde foto met zijn vrouw en een handjevol aarde in een zakje. In zijn armen heeft hij een pasgeboren baby van 6 weken, genaamd Sang diû – mooie dageraad. De ouders van het meisje, zijn zoon en schoondochter zijn gedood door een explosie. Linh heeft alles verloren. Zijn vrouw was al eerder aan de koorts overleden.
Na een lange bootreis van zes weken komen ze (honderden vluchtelingen) uiteindelijk aan in een koud en grijs land. Een aardige dame op de kade en een jong meisje, Sara, dat tolkt, begeleiden hem naar de opvang. Hij slaapt voorlopig met zijn kleindochter op een slaapzaal met nog twee andere gezinnen met luidruchtige kinderen. Deze landgenoten (?) lachen hem uit om zijn onhandigheid, wereldvreemdheid en vreemde gedrag. Ze vinden hem een oude gek.
Maar het respect voor ouderen dwingt de vrouwen wel eten voor Linh te maken. Meestal een kommetje rijst. Ze noemen hem “oom”, zoals gebruikelijk. Linh legt het matras op de grond en gaat daar samen met Sang diû dicht tegen zich aan op liggen. Hij heeft haar al wat voorgekauwd eten tussen de lippen geduwd en haar verschoond.
Diep ongelukkig, heeft hij zich voorgenomen niet op te geven. Alles doet hij voor zijn kleindochter. Hij wil haar zien opgroeien.
Ondanks de taalbarrière, weet Meneer Linh tijdens zijn dagelijkse wandeling een vriend te maken, genaamd Bark. Een praatgrage, grote, forse weduwnaar, kettingroker, die elke dag naast hem op het bankje met uitzicht op het park komt zitten. Hij is even eenzaam als Linh. Hij kijkt naar het park waar de draaimolen staat waar zijn overleden vrouw werkte.
Er ontstaat een vriendschap die geen woorden nodig heeft: elkaar begroeten in de eigen taal (althans dat denken ze), Bark heeft een warme sympathieke stem die Linh prachtig vindt. Door middel van kleine gebaartjes, een hand op de schouder, presentjes (een mooi jurkje voor het meisje en sigaretten die Linh weet te bemachtigen via de opvang) voelen ze steeds meer genegenheid voor elkaar. In werkelijkheid weten ze nauwelijks iets van elkaar, zelfs de naam van de oude man (door Bark steeds Tao-laï genoemd) berust op een misverstand.
Ze zijn een aandoenlijk trio: Bark en Linh met zijn kleindochter die zich voorbeeldig gedraagt. Wat geniet ze in de draaimolen! Bark laat hen wat meer van de stad zien, ze gaan naar de zee, naar een café, ergens eten.... Linh begrijpt er niets van. Het drukke verkeer, de grote huizen, de jachtige mensen. Alles maakt hem bang. Hij is zijn dorp nog nooit uit geweest. Maar, hij voelt zich veilig en gelukkig bij de grote man die onophoudelijk praat en rookwolken uitblaast.
Helaas komt er een einde aan deze vriendschap doordat Linh met zijn kleindochter wordt overgeplaatst naar een “kasteel”. Maar uiteraard komt Claudel met een oplossing. Het verhaal is nog niet voorbij, we zijn halverwege. Linh blijkt ook slimmer dan gedacht. Hij wil zijn vriend terugvinden. De pijnlijke afloop blijft min of meer ongewis. Eigenlijk had ik een andere, minder abrupte, afloop gewenst.
• De THEMA’S: oorlog, vluchtelingen, ballingschap, ontheemding, vriendschap, eenzaamheid, ouderdom, enz.
Philippe Claudel vertelt op onnavolgbare wijze het verhaal van één vluchteling, meneer Linh, maar eigenlijk van alle vluchtelingen.
De opdracht voorin het boek luidt ook: “A tous les Monsieur Linh de la Terre et à leurs petites filles – Pour Nohm et Emélia”
Je voelt de pijn en het verdriet om het eigen land te moeten verlaten en er nooit meer te kunnen terugkeren. En de angst voor het gastland dat onverschillig is voor hun lot. “Een land zonder reuk of smaak (“sans odeur et sans saveur”) en waar voornamen geen betekenis hebben”, is een vreemd land volgens Meneer Linh.
Zoals gewoonlijk, vertelt Claudel niet van waar Meneer Linh is vertrokken (waarschijnlijk Vietnam? Misschien Indochina?). Bark herkent op de foto van Linh het land waar hij als twintigjarige heeft moeten vechten en doden…. En het gastland zal Frankrijk zijn, heb ik aangenomen. Mijn aanwijzing was het kasteel waar Linh uiteindelijk in opgesloten wordt. En de naam Bark, zie mijn opmerking aan het eind van deze recensie. En natuurlijk door de begroeting “Bonjour!” waarop Linh geoefend heeft.
Ook de tijd wordt niet genoemd. Waarschijnlijk zal dat eind jaren 80 zijn. De eerste versie van dit boek dateert uit 2005 en beschrijft, neem ik aan, een verhaal uit het verleden. Bark is een oorlogsveteraan. En er worden (nog) geen digitale communicatiemiddelen genoemd.
De thema’s zijn universeel en helaas van alle tijden, zoals we gewend zijn in het werk van Claudel.
• EENVOUDIGE SCHRIJFSTIJL
Een korte vertelling (160 blz.), heel aandoenlijk, oprecht en emotioneel. Eigenlijk een soort fabel, een sprookje dat je aan kinderen kunt vertellen. Er is hoop…
Aantoonbaar is de waanzin van de oorlog en het moeten vluchten. Het leven dat nooit meer wordt zoals het was. Linh staat op de achtersteven van de boot en ziet zijn land voorgoed verdwijnen. Er is niemand die zijn naam nog weet. Zijn verleden is ook weggevaagd. Door intens verdriet overmand, is hij de weg volledig kwijt. Hij klampt zich vast aan zijn kleine meisje. Het enige bezit dat hij nog heeft.
Gelukkig is er dus de bank bij het park als letterlijke vluchthaven voor zowel Linh als Bark. Al is het niet van lange duur. De “strohalm” waaraan de vluchteling en de verdrietige weduwnaar zich vastklampen. Zo’n vriendschap die voor beiden als een soort balsem werkt en die zelfs dus een sprankje hoop biedt. De lezer kan niet anders dan meeleven met deze twee eenzame mensen. Claudel weet de pijnen van de menselijke ziel zo meesterlijk in eenvoudige taal te verwoorden!
Dus ik herhaal: prachtig en gevoelig geschreven. Weer met uitgebreide beschrijvingen van de natuur in Zuidoost Azië, bv van de dorpjes en de rijstvelden. Subliem. Met rake typeringen, ook van de niet met naam genoemde bijpersonen. Een hoogtepunt vond ik de droom van Linh nadat hij een kalmerende injectie heeft gekregen. Een juweeltje van vertelkunst. Zo’n bijna dood-ervaring die alles vergoelijkt. Ik had vrede gehad met een dergelijk einde.
• De naam BARK.
De naam Bark komen wij in later werk van Claudel ook tegen,
in “De boom in het land van de Toraja” (2016). Een boek over vriendschap, ouder worden, verlies en hoop. Claudel beschrijft hierin o.a. het “blues”-gevoel, een ode aan zijn grote vriend en uitgever Jean-Marc Roberts of beter gezegd aan “Jean-Bark”, de koosnaam die hij Roberts meegaf. Een knipoog dus naar de vriendschap van Bark in “La petite fille de Monsieur Linh”.
Ook in “De boom in het land van de Toraja” komt heel kort het actuele “bootvluchtelingenprobleem” voorbij. Deze toevoeging vond ik in dat boek uit de toon vallen. Zie mijn recensie: https://www.hebban.nl/recensie/malibaswil-over-de-boom-in-het-land-van-de-toraja
Ik heb nu begrepen waarom het probleem genoemd werd.
Zeist, 22 februari 2021
Wil
In het Frans gelezen: Editions-stock.fr
Eindelijk dan toch gelezen! Ik had dit literaire, alom geprezen, pareltje al meer dan 15 jaar op de plank met de vergeten boeken staan. Waarom nooit eerder gelezen? Ik zou het werkelijk niet weten, te meer daar ik een enorme fan van Claudel ben…en deze past precies in mijn favoriete vertellingen.
• DE TITEL
Na het lezen van een paar bladzijden in de Franse versie constateer ik dat de Nederlandse vertaling niet weergeeft wat de Franse titel bedoelt en wat ook duidelijk uit het boek blijkt. Het gaat over de kleindochter van Meneer Linh en niet over het kleine meisje. Jammer en waarom? Ook bij andere vertaalde boeken van hem was de uitgever of de vertaler nogal eigenwijs.
• HET VERHAAL
Meneer Linh is een oude man. Door de oorlog is het hele dorp waar hij woonde volledig verwoest. Hij vertrekt met een klein koffertje met daarin wat oude, versleten kleding, een vergeelde foto met zijn vrouw en een handjevol aarde in een zakje. In zijn armen heeft hij een pasgeboren baby van 6 weken, genaamd Sang diû – mooie dageraad. De ouders van het meisje, zijn zoon en schoondochter zijn gedood door een explosie. Linh heeft alles verloren. Zijn vrouw was al eerder aan de koorts overleden.
Na een lange bootreis van zes weken komen ze (honderden vluchtelingen) uiteindelijk aan in een koud en grijs land. Een aardige dame op de kade en een jong meisje, Sara, dat tolkt, begeleiden hem naar de opvang. Hij slaapt voorlopig met zijn kleindochter op een slaapzaal met nog twee andere gezinnen met luidruchtige kinderen. Deze landgenoten (?) lachen hem uit om zijn onhandigheid, wereldvreemdheid en vreemde gedrag. Ze vinden hem een oude gek.
Maar het respect voor ouderen dwingt de vrouwen wel eten voor Linh te maken. Meestal een kommetje rijst. Ze noemen hem “oom”, zoals gebruikelijk. Linh legt het matras op de grond en gaat daar samen met Sang diû dicht tegen zich aan op liggen. Hij heeft haar al wat voorgekauwd eten tussen de lippen geduwd en haar verschoond.
Diep ongelukkig, heeft hij zich voorgenomen niet op te geven. Alles doet hij voor zijn kleindochter. Hij wil haar zien opgroeien.
Ondanks de taalbarrière, weet Meneer Linh tijdens zijn dagelijkse wandeling een vriend te maken, genaamd Bark. Een praatgrage, grote, forse weduwnaar, kettingroker, die elke dag naast hem op het bankje met uitzicht op het park komt zitten. Hij is even eenzaam als Linh. Hij kijkt naar het park waar de draaimolen staat waar zijn overleden vrouw werkte.
Er ontstaat een vriendschap die geen woorden nodig heeft: elkaar begroeten in de eigen taal (althans dat denken ze), Bark heeft een warme sympathieke stem die Linh prachtig vindt. Door middel van kleine gebaartjes, een hand op de schouder, presentjes (een mooi jurkje voor het meisje en sigaretten die Linh weet te bemachtigen via de opvang) voelen ze steeds meer genegenheid voor elkaar. In werkelijkheid weten ze nauwelijks iets van elkaar, zelfs de naam van de oude man (door Bark steeds Tao-laï genoemd) berust op een misverstand.
Ze zijn een aandoenlijk trio: Bark en Linh met zijn kleindochter die zich voorbeeldig gedraagt. Wat geniet ze in de draaimolen! Bark laat hen wat meer van de stad zien, ze gaan naar de zee, naar een café, ergens eten.... Linh begrijpt er niets van. Het drukke verkeer, de grote huizen, de jachtige mensen. Alles maakt hem bang. Hij is zijn dorp nog nooit uit geweest. Maar, hij voelt zich veilig en gelukkig bij de grote man die onophoudelijk praat en rookwolken uitblaast.
Helaas komt er een einde aan deze vriendschap doordat Linh met zijn kleindochter wordt overgeplaatst naar een “kasteel”. Maar uiteraard komt Claudel met een oplossing. Het verhaal is nog niet voorbij, we zijn halverwege. Linh blijkt ook slimmer dan gedacht. Hij wil zijn vriend terugvinden. De pijnlijke afloop blijft min of meer ongewis. Eigenlijk had ik een andere, minder abrupte, afloop gewenst.
• De THEMA’S: oorlog, vluchtelingen, ballingschap, ontheemding, vriendschap, eenzaamheid, ouderdom, enz.
Philippe Claudel vertelt op onnavolgbare wijze het verhaal van één vluchteling, meneer Linh, maar eigenlijk van alle vluchtelingen.
De opdracht voorin het boek luidt ook: “A tous les Monsieur Linh de la Terre et à leurs petites filles – Pour Nohm et Emélia”
Je voelt de pijn en het verdriet om het eigen land te moeten verlaten en er nooit meer te kunnen terugkeren. En de angst voor het gastland dat onverschillig is voor hun lot. “Een land zonder reuk of smaak (“sans odeur et sans saveur”) en waar voornamen geen betekenis hebben”, is een vreemd land volgens Meneer Linh.
Zoals gewoonlijk, vertelt Claudel niet van waar Meneer Linh is vertrokken (waarschijnlijk Vietnam? Misschien Indochina?). Bark herkent op de foto van Linh het land waar hij als twintigjarige heeft moeten vechten en doden…. En het gastland zal Frankrijk zijn, heb ik aangenomen. Mijn aanwijzing was het kasteel waar Linh uiteindelijk in opgesloten wordt. En de naam Bark, zie mijn opmerking aan het eind van deze recensie. En natuurlijk door de begroeting “Bonjour!” waarop Linh geoefend heeft.
Ook de tijd wordt niet genoemd. Waarschijnlijk zal dat eind jaren 80 zijn. De eerste versie van dit boek dateert uit 2005 en beschrijft, neem ik aan, een verhaal uit het verleden. Bark is een oorlogsveteraan. En er worden (nog) geen digitale communicatiemiddelen genoemd.
De thema’s zijn universeel en helaas van alle tijden, zoals we gewend zijn in het werk van Claudel.
• EENVOUDIGE SCHRIJFSTIJL
Een korte vertelling (160 blz.), heel aandoenlijk, oprecht en emotioneel. Eigenlijk een soort fabel, een sprookje dat je aan kinderen kunt vertellen. Er is hoop…
Aantoonbaar is de waanzin van de oorlog en het moeten vluchten. Het leven dat nooit meer wordt zoals het was. Linh staat op de achtersteven van de boot en ziet zijn land voorgoed verdwijnen. Er is niemand die zijn naam nog weet. Zijn verleden is ook weggevaagd. Door intens verdriet overmand, is hij de weg volledig kwijt. Hij klampt zich vast aan zijn kleine meisje. Het enige bezit dat hij nog heeft.
Gelukkig is er dus de bank bij het park als letterlijke vluchthaven voor zowel Linh als Bark. Al is het niet van lange duur. De “strohalm” waaraan de vluchteling en de verdrietige weduwnaar zich vastklampen. Zo’n vriendschap die voor beiden als een soort balsem werkt en die zelfs dus een sprankje hoop biedt. De lezer kan niet anders dan meeleven met deze twee eenzame mensen. Claudel weet de pijnen van de menselijke ziel zo meesterlijk in eenvoudige taal te verwoorden!
Dus ik herhaal: prachtig en gevoelig geschreven. Weer met uitgebreide beschrijvingen van de natuur in Zuidoost Azië, bv van de dorpjes en de rijstvelden. Subliem. Met rake typeringen, ook van de niet met naam genoemde bijpersonen. Een hoogtepunt vond ik de droom van Linh nadat hij een kalmerende injectie heeft gekregen. Een juweeltje van vertelkunst. Zo’n bijna dood-ervaring die alles vergoelijkt. Ik had vrede gehad met een dergelijk einde.
• De naam BARK.
De naam Bark komen wij in later werk van Claudel ook tegen,
in “De boom in het land van de Toraja” (2016). Een boek over vriendschap, ouder worden, verlies en hoop. Claudel beschrijft hierin o.a. het “blues”-gevoel, een ode aan zijn grote vriend en uitgever Jean-Marc Roberts of beter gezegd aan “Jean-Bark”, de koosnaam die hij Roberts meegaf. Een knipoog dus naar de vriendschap van Bark in “La petite fille de Monsieur Linh”.
Ook in “De boom in het land van de Toraja” komt heel kort het actuele “bootvluchtelingenprobleem” voorbij. Deze toevoeging vond ik in dat boek uit de toon vallen. Zie mijn recensie: https://www.hebban.nl/recensie/malibaswil-over-de-boom-in-het-land-van-de-toraja
Ik heb nu begrepen waarom het probleem genoemd werd.
Zeist, 22 februari 2021
Wil
In het Frans gelezen: Editions-stock.fr
2
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Wil
Gesponsord
Deze thriller trekt je razendsnel mee in een complot met onbetrouwbare staatslieden met hun eigen agenda's, internationale conflicten en hoogoplopende bedreigingen voor de samenleving.
