Lezersrecensie
“Ze was een vluchtelinge, ooit bijna bevroren, nooit meer warm geworden”
HET OUDE LAND - DÖRTE HANSEN
BESCHOUWING VOORAF
Deze roman lees je zoals je een puzzel maakt…..Per hoofdstuk ontdek je een beetje bij toeval hoe het leven was en nu is van de hoofdpersonen. En dan nog moet je met veel geduld de puzzelstukjes bij elkaar zoeken om een totaalbeeld te krijgen. Met andere woorden: er is geen enkele volgorde, niet in tijd, niet in plaats, niet in personen. Je zou zeker de 26 hoofdstukken in een andere, willekeurige volgorde kunnen lezen. Misschien overdrijf ik een beetje, maar toch… Dus, het is wat verwarrend in het begin, maar ook dat went. Ik denk dat de schrijfster zelf gek is op puzzelen. Het gezin Drewes dat in dit boek voorkomt heeft bijna dagelijks een puzzelavond met elkaar…en dan liefst met minstens 5000 stukjes.
HET BEGIN
Vera is 5 jaar in de lente van 1945 wanneer ze met haar moeder Hildegard von Kamcke uiteindelijk aankomt bij de oude boerderij van Ida Eckhoff, boerin van de 6e generatie Eckhoffs in het Alte Land, in de buurt van Hamburg, een gebied waar veel fruit wordt geteelt (zie de mooie cover!).
Zij (ook wel Polakken genoemd) waren op de vlucht voor het oprukkende Russische leger vanuit Oost-Pruisen en hebben te voet een Duitsland in puin doorkruist.
Ida is niet erg gastvrij. Zegt bijna niets, ze spreekt platduits, zoals op de gevel nog te lezen staat: “Dit Huus is mien un doch nich mien…” en tegen de twee vluchtelingen zegt ze: “Von mi gift dat nix”.
Meestal is uit de context duidelijk wat er staat, maar een vertaling zou toch wenselijk zijn geweest.
HET VERLOOP
L’histoire se répète. Zeventig jaar later, Vera woont nog steeds op deze boerderij die ze heeft geërfd en ziet nu haar gescheiden nichtje Anne aankomen met haar jonge zoontje Leon en het dwergkonijn Willy. Vera is inmiddels steeds meer gaan lijken op de vrouw die haar en haar moeder eens heeft geherbergd. Koud, ruw, weinig toegankelijk.
DE HOOFDPERSONEN
Deze twee vrouwen, beiden eenzaam, liefdeloos opgevoed maar daardoor onafhankelijk, koppig, maar met een sterk karakter, pluizen min of meer samen hun familiegeschiedenis uit. Er zijn nogal wat geheimen en verzwegen feiten. En de derde hoofdpersoon is eigenlijk de oude boerderij die temidden van een enorme kersengaard staat. Wat hebben deze aloude muren gehoord en gezien? Waarover schreeuwen de geesten ’s nachts?
En dan zijn er de naaste buren (Heinrich Lührs en zijn vrouw Elisabeth, Dirk zum Felde en zijn gezin en de andere bewoners van het dorp (de autochtonen, de traditionele fruittelers en niet te vergeten de invasiegolf met nieuwe biologisch-dynamische ecozendelingen, zoals o.a. Burkhard Weisswerth en zijn vrouw) die ook allemaal hun verhaal hebben in dit boek. En zijn er de mensen die de grote stad zijn ontvlucht en op het platteland, in de zogenaamde “rubberlaarzenwereld” hun vastgelopen leven weer vlot willen trekken. Samen een kleurrijk geheel.
Hoofdstuk na hoofdstuk, aan de hand van een gebeurtenis, een folkloristische traditie, een grappig, ontroerend of triest incident, diverse herinneringen, etc. komen we steeds meer over al deze mensen te weten. De korte namen van de hoofdstukken vond ik opvallend en worden pas duidelijk na het lezen: Reeënworst – Plattelandstoneel – Klapkrat – Wegkijken – Drijfijs – Elbekikkers - Schier – Jachtongeluk – Bofrost, enz.
DE STAMBOOM
Het is dus een nogal ingewikkelde stamboom met veel takken. Aantekeningen gewenst! Ik heb hier nog wat genoteerd. Misschien handig.
Ida Eckhoff, weduwe van Friedrich Eckhoff, moeder van Karl die invalide teruggekomen is uit de oorlog en een enorm oorlogstrauma heeft opgelopen. “Een schietpop hadden ze haar teruggegeven”. Zenuwziek schreeuwt hij ’s nachts…
Hildegard von Kamcke, een trotse vrouw en haar dochter Vera. Hildegard trouwt met Karl, maar laat hem en haar dochter Vera al spoedig in de steek voor een architect. Met hem gaat ze weer naar de stad en krijgt ze dochter Marlene. Deze Marlene krijgt een dochtertje Anne en een zoontje Thomas. Muzikale wonderkinderen, vooral Thomas. Anne lijdt onder het succes van haar broertje. Anne krijgt een zoontje Leon en ontdekt het overspel van haar man waarna ze vlucht naar tante Vera in het Alte Land.
SCHRIJFSTIJL
Dörte Hansen een rasechte vertelster, zij weet op uitmuntende wijze de juiste sfeer te verwoorden die op bijna elke bladzijde van het boek tastbaar is. Of het nu over Vera of Anne gaat of over het kleine jongetje Leon of over het worst maken van een geschoten ree. Je ziet het voor je.
En een pluspunt is zeker de afwisseling door de korte hoofdstukjes. Nostalgische, droevige en aangrijpende herinneringen van drie generaties vrouwen met hun keuzes en hun gevoelens van liefde, vriendschap en rouw worden vaak op vrolijke en komische wijze afgewisseld met ironische opmerkingen en beschouwingen over bijvoorbeeld de nieuwe “buren” die letterlijk en figuurlijk uitglijden in de modder en de sneeuw en/of het bloed van de in stukken gesneden ree.
En misschien in iets mindere mate. Maar muziek is zeker een essentieel onderdeel van deze roman. Chopin… Oordeel zelf en bepaal waarom Anne alles mag spelen, maar geen “Alla Turca”! De muziek zorgt zeker voor een evenwichtig geheel.
SLOTVRAAG
Al tijdens het lezen dringt de grote vraag zich op: “Slagen deze twee vrouwen, Vera en Anne, erin de familieband waar ze eigenlijk niet naar op zoek zijn, weer te herstellen”? Zijn er lichtpuntjes, is er nog hoop! De oude boerderij moet nodig gerenoveerd worden. Anne gaat aan de slag. Maar zijn de beide dames ook niet toe aan een reconstructie, een “opknapbeurt”? Ik weet even geen beter woord. Kunnen zij nog wat van hun leven maken? Welke rol heeft de kleine Leon?
Er is maar één advies: LEZEN…en schrijf vooral fraaie zinnen, gedachten op!
• “Je verplaatste een zware eikenhouten kast die tweehonderd jaar op zijn plek had gestaan en ’s avonds hing iemand dood aan een balk op zolder”.
• “Oma Ida droeg haar klederdracht en leek in de lucht te dansen”.
• “Achter het houten hek stonden zijn rozenstruiken in het gelid, die hij ter bescherming tegen de vorst in jutezakken had gehuld. Ze zagen eruit als gevangenen die gefusilleerd moesten worden.”
• “Hoe kon je vergeten dat je een kind wilde krijgen?”
Zeist, 17 augustus 2020
BESCHOUWING VOORAF
Deze roman lees je zoals je een puzzel maakt…..Per hoofdstuk ontdek je een beetje bij toeval hoe het leven was en nu is van de hoofdpersonen. En dan nog moet je met veel geduld de puzzelstukjes bij elkaar zoeken om een totaalbeeld te krijgen. Met andere woorden: er is geen enkele volgorde, niet in tijd, niet in plaats, niet in personen. Je zou zeker de 26 hoofdstukken in een andere, willekeurige volgorde kunnen lezen. Misschien overdrijf ik een beetje, maar toch… Dus, het is wat verwarrend in het begin, maar ook dat went. Ik denk dat de schrijfster zelf gek is op puzzelen. Het gezin Drewes dat in dit boek voorkomt heeft bijna dagelijks een puzzelavond met elkaar…en dan liefst met minstens 5000 stukjes.
HET BEGIN
Vera is 5 jaar in de lente van 1945 wanneer ze met haar moeder Hildegard von Kamcke uiteindelijk aankomt bij de oude boerderij van Ida Eckhoff, boerin van de 6e generatie Eckhoffs in het Alte Land, in de buurt van Hamburg, een gebied waar veel fruit wordt geteelt (zie de mooie cover!).
Zij (ook wel Polakken genoemd) waren op de vlucht voor het oprukkende Russische leger vanuit Oost-Pruisen en hebben te voet een Duitsland in puin doorkruist.
Ida is niet erg gastvrij. Zegt bijna niets, ze spreekt platduits, zoals op de gevel nog te lezen staat: “Dit Huus is mien un doch nich mien…” en tegen de twee vluchtelingen zegt ze: “Von mi gift dat nix”.
Meestal is uit de context duidelijk wat er staat, maar een vertaling zou toch wenselijk zijn geweest.
HET VERLOOP
L’histoire se répète. Zeventig jaar later, Vera woont nog steeds op deze boerderij die ze heeft geërfd en ziet nu haar gescheiden nichtje Anne aankomen met haar jonge zoontje Leon en het dwergkonijn Willy. Vera is inmiddels steeds meer gaan lijken op de vrouw die haar en haar moeder eens heeft geherbergd. Koud, ruw, weinig toegankelijk.
DE HOOFDPERSONEN
Deze twee vrouwen, beiden eenzaam, liefdeloos opgevoed maar daardoor onafhankelijk, koppig, maar met een sterk karakter, pluizen min of meer samen hun familiegeschiedenis uit. Er zijn nogal wat geheimen en verzwegen feiten. En de derde hoofdpersoon is eigenlijk de oude boerderij die temidden van een enorme kersengaard staat. Wat hebben deze aloude muren gehoord en gezien? Waarover schreeuwen de geesten ’s nachts?
En dan zijn er de naaste buren (Heinrich Lührs en zijn vrouw Elisabeth, Dirk zum Felde en zijn gezin en de andere bewoners van het dorp (de autochtonen, de traditionele fruittelers en niet te vergeten de invasiegolf met nieuwe biologisch-dynamische ecozendelingen, zoals o.a. Burkhard Weisswerth en zijn vrouw) die ook allemaal hun verhaal hebben in dit boek. En zijn er de mensen die de grote stad zijn ontvlucht en op het platteland, in de zogenaamde “rubberlaarzenwereld” hun vastgelopen leven weer vlot willen trekken. Samen een kleurrijk geheel.
Hoofdstuk na hoofdstuk, aan de hand van een gebeurtenis, een folkloristische traditie, een grappig, ontroerend of triest incident, diverse herinneringen, etc. komen we steeds meer over al deze mensen te weten. De korte namen van de hoofdstukken vond ik opvallend en worden pas duidelijk na het lezen: Reeënworst – Plattelandstoneel – Klapkrat – Wegkijken – Drijfijs – Elbekikkers - Schier – Jachtongeluk – Bofrost, enz.
DE STAMBOOM
Het is dus een nogal ingewikkelde stamboom met veel takken. Aantekeningen gewenst! Ik heb hier nog wat genoteerd. Misschien handig.
Ida Eckhoff, weduwe van Friedrich Eckhoff, moeder van Karl die invalide teruggekomen is uit de oorlog en een enorm oorlogstrauma heeft opgelopen. “Een schietpop hadden ze haar teruggegeven”. Zenuwziek schreeuwt hij ’s nachts…
Hildegard von Kamcke, een trotse vrouw en haar dochter Vera. Hildegard trouwt met Karl, maar laat hem en haar dochter Vera al spoedig in de steek voor een architect. Met hem gaat ze weer naar de stad en krijgt ze dochter Marlene. Deze Marlene krijgt een dochtertje Anne en een zoontje Thomas. Muzikale wonderkinderen, vooral Thomas. Anne lijdt onder het succes van haar broertje. Anne krijgt een zoontje Leon en ontdekt het overspel van haar man waarna ze vlucht naar tante Vera in het Alte Land.
SCHRIJFSTIJL
Dörte Hansen een rasechte vertelster, zij weet op uitmuntende wijze de juiste sfeer te verwoorden die op bijna elke bladzijde van het boek tastbaar is. Of het nu over Vera of Anne gaat of over het kleine jongetje Leon of over het worst maken van een geschoten ree. Je ziet het voor je.
En een pluspunt is zeker de afwisseling door de korte hoofdstukjes. Nostalgische, droevige en aangrijpende herinneringen van drie generaties vrouwen met hun keuzes en hun gevoelens van liefde, vriendschap en rouw worden vaak op vrolijke en komische wijze afgewisseld met ironische opmerkingen en beschouwingen over bijvoorbeeld de nieuwe “buren” die letterlijk en figuurlijk uitglijden in de modder en de sneeuw en/of het bloed van de in stukken gesneden ree.
En misschien in iets mindere mate. Maar muziek is zeker een essentieel onderdeel van deze roman. Chopin… Oordeel zelf en bepaal waarom Anne alles mag spelen, maar geen “Alla Turca”! De muziek zorgt zeker voor een evenwichtig geheel.
SLOTVRAAG
Al tijdens het lezen dringt de grote vraag zich op: “Slagen deze twee vrouwen, Vera en Anne, erin de familieband waar ze eigenlijk niet naar op zoek zijn, weer te herstellen”? Zijn er lichtpuntjes, is er nog hoop! De oude boerderij moet nodig gerenoveerd worden. Anne gaat aan de slag. Maar zijn de beide dames ook niet toe aan een reconstructie, een “opknapbeurt”? Ik weet even geen beter woord. Kunnen zij nog wat van hun leven maken? Welke rol heeft de kleine Leon?
Er is maar één advies: LEZEN…en schrijf vooral fraaie zinnen, gedachten op!
• “Je verplaatste een zware eikenhouten kast die tweehonderd jaar op zijn plek had gestaan en ’s avonds hing iemand dood aan een balk op zolder”.
• “Oma Ida droeg haar klederdracht en leek in de lucht te dansen”.
• “Achter het houten hek stonden zijn rozenstruiken in het gelid, die hij ter bescherming tegen de vorst in jutezakken had gehuld. Ze zagen eruit als gevangenen die gefusilleerd moesten worden.”
• “Hoe kon je vergeten dat je een kind wilde krijgen?”
Zeist, 17 augustus 2020
4
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Wil
Gesponsord
Deze thriller trekt je razendsnel mee in een complot met onbetrouwbare staatslieden met hun eigen agenda's, internationale conflicten en hoogoplopende bedreigingen voor de samenleving.
