Sprakeloos mooi!

Armoede is niet te vatten voor wie er niet in leeft of er grondig en langdurig mee in contact komt. Dat schrijft Dick Wittenberg in de epiloog van dit boek en hij heeft recht van spreken. Vier keer verbleef hij gedurende enkele weken in het dorp Dickisoni (Dickson) op het platteland van Malawi. Op het moment van verschijnen (2006) leefde 3 op 4 Malawianen in extreme armoede. De schrijnende realiteit is dat dat tien jaar later niet anders is, maar dat doet even niet terzake.
Wittenberg leefde in verschillende jaargetijden gedurende enkele weken in het dorp, in een hut met strooien dak, slapend op een veldbedje (dat was al luxe, want de meesten slapen op een geweven rieten mat). Hij deed dat samen met fotograaf Jan Banning en een inlandse catecheet. Hij doet zorgvuldig en tot in de details verslag over de levensomstandigheden van élke inwoner van het dorp. Het resultaat is verbluffend, ontroerend, schrijnend en wraakroepend. Dit boek kan je niet onberoerd laten, het schopt je een geweten.
Voorafgaand aan het boek schreef Wittenberg voor het magazine "M" een geïllustreerd artikel. Dat bracht bij de NRC-lezers zoveel teweeg dat spontaan een hulpactie op gang kwam die liefst €80.000 opbracht! Het boek opent met dat artikel en de rest van het boek rapporteert over hoe het geld in het dorp werd aangewend (er werd vooral kunstmest gekocht voor maïs en tabak) en hoe dat de levensomstandigheden van de dorpelingen veranderde. Dat maakt dat het boek ook bijna als een spannende roman leest. Je vraagt je voortdurend af hoe het die alleenstaande weduwe, die melaatse man of die door haar man verstoten vrouw vergaan is na de hulp.
Dit is een topboek: human interest journalistiek met een integriteit die zeldzaam is geworden. Tien jaar later verscheen een vervolg over het leven in Dickisoni. Dat moet ik nog lezen. Maar ik kon met eigen ogen zien, afgelopen voorjaar, dat de armoede niet is afgenomen in Malawi. En wat Wittenberg schrijft is pijnlijk waar: wie in armoede leeft heeft geen keuze, zijn enige perspectief is uitkijken hoe hij de volgende dag zijn maag en die van zijn naasten gevuld kan krijgen. Verplichte lectuur!