Heimwee naar een verloren provincie

Oost Pruisen was Duitsland's meest oostelijk gelegen provincie, tot het in 1945 door Stalin's Rode Leger werd veroverd. En ten onder ging in een inferno van oorlogsgeweld en menselijk leed.

Een jaar later splitse Stalin Oost Pruisen in tweeën: het noordelijke deel werd Russisch, het zuidelijke deel werd toegevoegd aan Polen.
Het noordelijke deel is tegenwoordig de Russische exclave 'Kaliningrad'; gelegen aan de Oostzee, ingeklemd tussen Polen en Litouwen.
Het zuidelijke deel, met zijn beroemde Mazoerische meren, vormt nu in het noordoosten van Polen.

Na deze geografische inleiding kom ik toe aan Max Egremont's boek. Hij beschrijft het wedervaren van Oost Pruisen in de periode van - ruwweg - 1800 tot 1950. En doet dat op een vakkundig-historische manier, bij voorkeur opgetekend uit de monden van prominente voormalige bewoners. En, waar nodig, met kritiek.

Egremont's insteek is duidelijk: hij wil de verhalen optekenen voordat deze getuigen zijn overleden.
Over dit boek hangt dan ook een ietwat zwaarmoedige heimwee: de Duitsers hadden Oost Pruisen in hun hart gesloten.
Hun Oostelijkste provincie was sterk agrarisch, had gevariëerde prachtige landschappen, en kon historisch worden beschouwd als de oorsprong van Pruisen -- de roemruchte voorganger van het tegenwoordige Duitsland.

Het is allemaal voorbij. Dit goed geschreven boek vertelt hoe het was, en opent voor u een wereld van weleer.