Veelzijdig en diepgaand

‘Als migrerende vogels trekken de personages in deze verhalenbundel rusteloos over de wereld’ staat er in de flaptekst van deze bundel waarin zeven verhalen zijn opgenomen. In het kort vertel ik waar de verhalen over gaan. Geen zin in? Scrol lekker door naar mijn mening over het boek.

Het vogelalfabet

In Het busje gaat het over een zieke vrouw die haar best doet het arme Afrika te ontdoen van hiv. (redelijk). Een meester uit Duitsland over een man die ‘zijn minnaar via Londen en Berlijn tot op een vervallen kasteel’ volgt. (goed). Daarop volgt Los waarin een theaterbezoeker een verhouding begint met een jonge balletdanser. (fantastisch).

Oorlog, bloesem gaat over een man die voor zijn doodzieke moeder zorgt en ongewenst wordt bijgestaan door een Japanse man die zich als een vriend over haar ontfermt. (Mooi). Daarna wordt de kwaliteit even iets minder, schommelt ze tussen prima en mooi. In VNLS probeert een band bestaande uit drie vrouwen een droom waar te maken, maar is het wel de droom van hen allemaal? (prima).

We worden als een vogel weer de lucht in geslingerd van de diepgang in Moeders kwartet. Daarin reist een muzikante 'drie continenten af om haar broers en zussen te zien'. (mooi). Het laatste verhaal is wat cryptisch en tamelijk kort: in De lawaaimachine wordt in 'een kunstenaarswoning in Milaan (...) een van de laatste Futuristische lawaaimachines getoond.' (prima)

Dynamische verhalen over troost, acceptatie en liefde

S.J. Naudé eist met zijn openingszinnen je volledige aandacht op, waarna hij je alle mogelijke kanten op sleurt – van heden naar verleden, van personage naar personage en alle gebieden die zij aandoen. Hij stelt de lezer op de proef. Je zult ongetwijfeld terugbladeren om te zien of je wat hebt gemist, maar dat doet niets af aan het leesplezier. Samen puzzel je als het ware om van alle verhalen één geheel te maken.

Dat lukt niet helemaal. Hoewel de personages in meerdere verhalen terugkomen, moet je de overeenkomsten zien in hun drijfveren en de thema’s. Allen zijn ze gedreven door een verlangen naar troost, acceptatie en liefde voortkomend uit een pijnlijk verleden.

Nog nooit heb ik een verhaal gelezen waarin homoseksualiteit op zo’n respectvolle manier níét wordt benoemd maar met de nodige vanzelfsprekendheid in het verhaal is verweven als bij de verhalen in deze bundel. Daardoor is het geen afwijking van de norm maar één met de norm. 'Het vogelalfabet' staat vol verhalen waarin liefde een grote rol speelt, in alle vormen, inclusief het pijnlijke ontbreken daarvan.

Veelzijdig en diepgaand

Met zijn sobere schrijfstijl beschrijft Naudé emoties nauwelijks als gevoel maar als daad voortkomend uit dat gevoel. In het eerste verhaal had ik wat moeite om het te volgen door de vele namen en het nog moeten wennen aan deze onwennige manier van vertellen. Hij hanteert zowel een erg sobere als een sobere doch melancholische schrijfstijl. De tweede lag mij beter.

De kwaliteit van de verhalen neemt snel toe en schommelt daarna, waardoor het lijkt alsof het de reis van een vogel is die op en neer deint op de wind. Er wordt meer diepgang aangebracht en Naudé dwingt de lezer meer om zich volledig onder te dompelen in zijn werelden. De verhalen verschillen onderling veel door wisseling van de sfeer in de verhalen en van verteltrant die steeds aansluit op de inhoud van het verhaal. Vaak opent hij met een situatie die diepgang krijgt door daarna de geschiedenis te vertellen. Dit is mooi, origineel. Je ziet het begin haast veranderen omdat je meer en meer voorkennis hebt.

De dynamiek, de originele en creatieve manieren om diepgang aan te brengen en de veelzijdigheid van de verhalen maken 'Het vogelalfabet' een absolute aanrader.

Deze recensie verscheen eerder op www.alexhoogendoorn.nl