Stockholm noir

In 2007 verscheen in Zweden het boek Snabba Cash, geschreven door advocaat Jens Lapidus (35). Uitgeverij Bruna heeft het boek onlangs op de markt gebracht onder de titel Snel Geld. De rechten op het boek zijn inmiddels aan 25 landen verkocht. In januari 2010 gaat de verfilming van het boek in de Zweedse bioscopen in première. Snel Geld is het eerste boek uit een reeks van drie: de Stockholm Trilogie.
Er is door de schrijver zelf een nieuwe naam voor zijn genre bedacht: Stockholm Noir. In sommige publicaties en recensies wordt Lapidus met Stieg Larsson en zijn milleniumtrilogie vergeleken. Vergelijkingen met Larsson gaan echter behoorlijk mank. Behalve dat beide series zich in Stockholm afspelen, lijken de boeken verder in weinig opzichten op elkaar. Lapidus is vele malen rauwer dan Larsson. Bovendien schrijft Lapidus geheel vanuit het perspectief van de 'bad guys'. Uitgever AW Bruna heeft dan ook gelijk als zij melden dat Snel Geld 'levensgevaarlijk, meedogenloos en onweerstaanbaar' is. Het boek is werkelijk fantastisch geschreven.
Waar James Ellroy over de pagina's heen mitrailleert en je de samenhang soms kwijtraakt, is dat bij Lapidus absoluut niet het geval. Het moet een razend lastige klus zijn geweest voor de vertaler om het Stockholmse slang en de ondergrondtaal naar eigentijds Nederlands over te zetten. Het resultaat mag meer dan voortreffelijk worden genoemd. De rauwe taal heeft Lapidus uit de rechtszaal, opgepikt van verdachten en hij haalt inspiratie uit rappersherrie van de in Zweden populaire Latin Kings.
In Snel Geld raken de decadente bovenwereld en de rauwe onderwereld van Zweden elkaar. Snel Geld speelt zich vooral af op en rond Stureplan in het hart van Stockholm, waar je vooral in de weekeindes struikelt over de wannabes in Armanipakken. Daar kruisen boven- en onderwereld elkaar. Yuppen met teveel geld en Chileense dopedealers. Tussen de Zweedse varianten van Gooische Vrouwen en motorbendes. De wereld van de akelige yuppen wordt door Lapidus scherp beschreven. Leeghoofdig, op jacht naar coke, vrouwen en geld. En daar kan de onderwereld een fiks deel van meepikken. Lapidus balanceert doelbewust op de grens tussen feit en fictie.
In Snel Geld kruisen de wegen van drie jonge criminelen elkaar. Mrado is een Joegoslavische huurling die met geweldpleging zijn geld verdient; Jorge is een slimme drugsdealende latino, en de ambitieuze student JW die zich als drugsrunner laat rekruteren. Alle drie zijn ze betrokken bij de verdwijning van een jonge vrouw. en zonder dat ze het weten, worden ze alle drie gemanipuleerd door een machtige man achter de schermen, Stockholms genadeloze maffialeider Radovan.
Snel Geld is geen traditionele detective met veel politie-onderzoek. Het is een onwillige ode aan de rauwe stad Stockholm, waar bepaalde misdadigers machtiger zijn dan de wet en waar een mensenleven soms weinig waard is. Snel geld leest als een voortrazende trein: snel, voortdenderend, en dat alles in een vloeiende urban-schrijfstijl. Jens Lapidus geeft zijn personages, van criminele gangsters tot materialistische twintigers, een eigen stem. Drie antihelden raken los van elkaar verstrikt in de verleidelijke wereld van de cocaïnehandel en de manipulaties van één oppermachtige maffiabaas. De thriller is behalve superspannend ook een parabel over de complexiteit van menselijke drijfveren. De spanning wordt afgewisseld met geloofwaardige documenten met uitspraken van rechters. Lapidus: “Ik wil dat het zo geloofwaardig bij de lezer overkomt dat hij vergeet dat het fictie is'.
De volgende twee delen van de trilogie, Bloedlink en Val Dood, veschijnen respectievelijk in mei 2010 en voorjaar 2011. Aardig detail is dat als afgeleide van de serie ook een stripverhaal is gemaakt, een losstaande spin off. Dit stripverhaal, of beter gezegd graphic novel, is getekend door Peter Bergting en is in Zweden een doorslaand succes gebleken. Lapidus heeft bewust voor de strip gekozen, omdat je, volgens hem, altijd nieuwe wegen moet bewandelen. Naast de reguliere drie delen van de trilogie, zal ook de graphic novel waarschijnlijk door AW Bruna worden uitgegeven. Een exacte datum is ten tijde van het schrijven van deze recensie nog niet bekend.