Knap geconstrueerd en liefdevol geschreven

Een jong meisje laat een tattoo zetten op haar sleutelbeen. ‘De verraders van het heden zijn de helden van morgen’, laat ze in spiegelschrift op haar lichaam schrijven. Enkele uren later, steekt ze zichzelf in brand.

Het is de curieuze, schokkende start van Jeff Schokkaerts debuutroman Andromeda. Een indrukwekkend boek dat grote actuele thema’s zoals de klimaatopwarming en terrorisme weet te koppelen aan veel kleinere menselijke thema’s, zoals eenzaamheid, de willekeur van het leven en onmacht.

Andromeda start in 2055, maar al heel snel keert de roman terug naar 2017, waar het verhaal een van de twee hoofdpersonen aantreft: Thomas Walden, een astronoom die in zijn hele leven welgeteld één werkelijke relatie heeft gehad, maar ook HIV-positief is vanwege één slippertje, ooit, met de andere hoofdpersoon: de jonge activistische studente Hazel Newton. Zijn enige echte passie is zijn werk en dan vooral het bestuderen van de Andromedanevel. Hij wordt tot zijn eigen verbazing uitgenodigd op het fancy tuinfeest van een lokale magnaat. En daar verandert zijn leven en de betekenis van zijn leven volkomen.

Vanaf dat moment begint Schokkaert met een uitgebreide verkenningstocht naar de gebeurtenissen die de twee momenten met elkaar verbinden. Hij schetst daarbij niet alleen een toekomst waarin de samenleving in toenemende mate wordt beheerst door de problemen die de klimaatopwarming en de vervuiling hebben veroorzaakt, maar ook eentje waarin diezelfde samenleving tot bezinning lijkt te zijn gekomen. Eentje waarin de burgers de politiek gedwongen hebben tot een nieuwe, groenere koers.

Daartussenin ligt echter een periode van chaos en terreur die doet denken aan de tijden van de Baader-Meinhofgroep en de Rote Armee Fraktion. Niet voor niets citeert Schokkaert regelmatig uit Herman Hesses De Steppewolf en voegt hij pamfletten toe die zijn geschreven op een ouderwetse typemachine die diezelfde jaren zeventig-feel oproept. En in die maatschappelijke chaos staan twee eenzame mensen: Thomas Walden en Hazel Newton. Beide door het lot opgezadeld met HIV. Beide worstelend met hun plek in het grotere geheel. En samen nemen ze uiteindelijk een plaats in in de geschiedenis die ze nooit wilden.

Schokkaert stelt grote vragen. Vragen over schuld. In hoeverre zijn we verantwoordelijkheid voor de de gevolgen van ons eigen handelen. Wat als we niet weten wat die gevolgen kunnen zijn? Wat als we verkeerd kiezen? Wat als we niet genoeg ons best deden? Wat als we gewoon zwak zijn? Hij stelt vragen over verantwoordelijkheid. Hoever mogen we gaan om het juiste te doen? Hoe ver kúnnen we gaan? En ís er überhaupt een juiste keuze?

Toch word je als lezer gemakkelijk meegenomen in Schokkaerts zoektocht. Zijn boek is knap geconstrueerd – telkens weer klikken karakters en gebeurtenissen die eerst los leken te staan als legoblokjes aan elkaar om iets meer van het geheel te laten zien. Tegelijk is het soepel en liefdevol geschreven. Schokkaert toont zijn kleine, gewone, kwetsbare hoofdpersonen in al hun zwakheid. Maar hij laat ook zien hoeveel kracht er schuilt onder die kwetsbaarheid, als ze blijven vechten om zichzelf staande te houden.

Andromeda is ook een boek dat niet uit is, wanneer je de laatste bladzijde hebt omgeslagen. Het nodigt uit om te blijven denken. Over onze eigen verantwoordelijkheden in deze wereld.