Faulks maakt de onbeschrijfelijke Eerste Wereldoorlog tastbaar

In 2014 was het precies 100 jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog begon. In de westerse wereld heeft deze oorlog de bijnaam The Great War, maar omdat Nederland destijds neutraal was, wordt die uitdrukking hier zelden gebruikt. Die Nederlandse neutraliteit heeft er ook voor gezorgd dat deze oorlog vrijwel onbesproken blijft in de geschiedenislessen; er wordt in grote lijnen uitgelegd hoe deze oorlog de basis vormt voor de (voor Nederland veel bloediger) Tweede Wereldoorlog.
Afijn, 100 jaar na het begin van deze oorlog studeerde ik in Engeland, hoofdleverancier van troepen die deze oorlog moesten uitvechten in Frankrijk en België. Miljoenen Britse soldaten zijn daarbij omgekomen: waarvan één miljoen tijdens de Slag om de Somme. Getallen zo onwerkelijk dat ze zowel tot de verbeelding spreken, als weerzin oproepen. Als student Engels vond ik het hoogtijd om me het standaardwerk over deze oorlog toe te eigenen.

Het verhaal begint in Frankrijk, waar een jonge Brit hopeloos verliefd wordt op een Francaise, maar deze liefde kan niet openbaar worden. Jaren later meldt hij zich aan voor het leger en wordt teruggestuurd naar Frankrijk, ditmaal om de Duitsers te verdrijven. Aldaar wordt hij meegesleept in de gruwelen van die oorlog; hij verliest vrienden, bouwt een succesvolle carrière in het leger op en verliest het vertrouwen in een normale samenleving. Tegelijkertijd probeert hij zijn verloren liefde terug te vinden...

In de jaren '80 voelt een Britse vrouw zich verloren. Ze weet nauwelijks iets over haar familiegeschiedenis, maar vermoedt dat daar veel geheimen in verborgen liggen. In het graven naar haar verleden stuit zij op enkele van deze...

Deze twee verhaallijnen wissen elkaar af en zijn complementair aan elkaar. Het verhaal zou zonder de tweede verhaallijn net zo indringend en dramatisch zijn, maar de roman krijgt zo wel een extra lading.Het onderstreept het belang van kennis over de geschiedenis, omdat deze altijd invloed heeft op jouw bestaan. Door deze extra verhaallijn benadrukt Faulks dat geschiedenis niet verloren mag gaan of in de vergetelheid mag raken.

Het lied van de loopgraven (oorspronkelijke titel: Birdsong) is een indringende, ijzersterke roman over een haast onbeschrijfelijke oorlog. Een oorlog zo weerzinwekkend, bloedig en zo typerend voor het geweld dat de twintigste eeuw heeft gekenmerkt. Dit boek staat al sinds zijn publicatie (in 1992) standaard op de leeslijst van Britse middelbare scholen en dat is niet voor niks: het is op zo'n manier geschreven dat de Grote Oorlog toegankelijk en menselijk wordt.