Veren en pelsen

Mijn eerste reactie op het boek, enige tijd geleden ging over de cover en welke verwachtingen ik daaruit putte!

Een kind met verwarde haren, uitkijkend door een raam! Een raam waar wij niets door zien vanwege het zonlicht dat op het glas schijnt, behalve een, ... zwaluw!
Zwaluwen zijn kleine, maar zéér intelligente en sterke vogels! Elk jaar leggen zij duizenden kilometers af, want het zijn trekvogels, ... en elk jaar keren zij terug naar dezelfde plaats, ....
Een aantal onder hen halen de " trek " niet, door verzwakking, ziekte, ongeval, ... maar de meesten keren weer!
Heeft het verhaal te maken met een sterke, steunende man, die er telkens is als je hem nodig hebt, .. of heeft de cover nog wat anders in petto voor ons?
Benieuwd wat Gavriel Savit ons te bieden heeft!

Of mijn verwachtingen tijdens het lezen van het boek zijn ingelost? Gedeeltelijk!

De 7-jarige Poolse Anna Lania uit Krakau komt " blijft alleen achter in een chaotisch land. Anna is een onwaarschijnlijk slim kind en vooral ' andermanstalig en voorlijk ': ze spreekt vele talen mede omdat haar vader hoogleraar linguïstiek is aan de unief van Krakau. Anna loopt in een korte periode een aantal trauma's op: het overlijden van haar moeder en de ' verdwijning ' van haar vader ten gevolge van de inval van de Nazi's in Polen: het begin van Wereldoorlog II.
Ze ontmoet de Zwaluwman. Eennogal vrij mythische figuur die een zwaluw op zijn vinger laat zitten! Samen met hem, die zij ongedwongen en onvoorwaardelijk volgt beginnen ze samen aan eenschijnbaar eindeloze tocht, over grenzen, door landen, jaren, ...
" Daar moet toch een bestemming of een plan achter zitten."
De Zwaluwman ontpopt zich als haar beschermheer, haar leraar, haar gids.
Dwalend tijdens hun tocht ( vlucht? ) ontmoeten ze enkele figuren van verschillend pluimage.
° grenswachters die zich als kleine kinderen in het ootje laten nemen
* reb Hirschl, een dronken,marginale, Joodse, angstige, gelovige eenzaat die op een vrij spectaculaire wijze uit een getto ontsnapt en waarmee Anna zeldzame gelukkige momenten beleefd
* de Venter, een louche figuur
Reb Hirschl en de Venter zorgen voor barstjes in de relatie van Anna en de Zwaluwman: jaloersheid steekt de kop op! De Zwaluwman noemt beide figuren ' gevaarlijk '.
" Op dit moment zijn bepaalde bestaanswijzen gevaarlijker dan andere, en de Joodse is een van de gevaarlijkste. "
De Zwaluwman komt in een psychose terecht waardoor de situatie tussen Anna en hemzelf drastisch wijzigt: zij wordt zijn beschermster!
Het toch wel bizarre verhaal eindigt in de grootste geheimzinnigheid en laat ons achter met heel veel open vragen!

Gavriel Savit laat in dit boek zeer belangrijke thema's aan bod komen: WereldoorlogII, hoop, overleven, vertrouwen vs wantrouwen, bescherming vs verlating, angst, geloof, ziekte, jaloersheid, medelijden, vriendschap en liefde, misbruik. Deze thema's weet Gavriel Savit op een realistische manier aan te pakken in een waterval van metaforen, diepzinnige quotes en duidelijk omschreven gebeurtenissen! Een geniaal gebruik van de taal is hier natuurlijk niet vreemd aan! Het boek puilt niet uit van de spanning, maar een enkele keer drijft hij de spanning wat op. Dit zijn de passages waarin de oorlog ' tastbaar ' is. Deze momenten maken bij, vooral Anna en reb Hirschl, diepe emoties los!
" De enige manier waarop je kunt bevatten hoe zulk gekrijs klinkt is door het je voor te stellen als het geluid van het universum dat openscheurt om de dood door te laten. "
Het verhaal is een verhaal van hoop, hoop op vrijheid, hoop om deze ongerechtigheid te overleven. Dat is toch ontegensprekelijk het streefdoel van hun tocht ( vlucht? ), de hoop om niet gezien te worden.
" Als je blijft stilstaan kan je gezien worden. "
Deze hoop wordt door Gavriel Savit op een virtuoze manier beschreven in de laatste fase van het verhaal.
De mooiste passage in het boek;
" Teleurstelling, hoe zwaar ook, kan je redelijk gemakkelijk in een koffer stoppen-met haar rechte randen en afgeronde hoeken past ze altijd in het laatste gaatje. Voor hoop geldt hetzelfde. Maar op een of andere manier is de kruising daarvan veel minder gelijkmatig: onhandig, lijvig en even zwaar. Veel te kwetsbaar om in een koffer te stoppen. Dus kan je haar alleen in je handen dragen. "

Gavriel Savit ontpopt zich hier tot een auteur met een mythisch-realistisch-geheimzinnige schrijfstijl. Sprookjesachtig?
Het mythische is vooral terug te vinden bij de Zwaluwman, op zijn minst gezegd een ' vreemde ' figuur. Communiceren met vogels, vreemd!
Het realistische aspect sluit aan bij Anna en reb Hirschl. Vooral tijdens de confrontatie met ' échte oorlogstoestanden ' worden die puur menselijke emoties tastbaar.
Het vreemde, open, geheimzinnige einde sluit het verhaal af. Savit slaagt er in om de lezer met een hoopje vragen achter te laten. Vragen die we kunnen beantwoorden, vragen die open blijven en waarop de antwoorden divers kunnen zijnen! Was het zijn bedoeling?

Wie een ' oorlogsboek ' pur sang verwacht had, neen hoor, dat is dit boek niet. Het is helemaal geen aaneenschakeling van oorlogsgebeurtenissen. Eerder dienen deze gebeurtenissen als kapstok om het verhaal aan op te hangen, als een gruwelijke realiteit om de tocht ( vlucht? ) die de Zwaluwman en Anna ondernemen te verantwoorden.
Ik noem dit een ' dé - clique - boek '. Aanvankelijk raak je gevangen in de mythische cocon die rond de Zwaluwman hangt. Dé figuur die bij uitstek, door zijn vreemde handelingen en gewoontes, vragen oproept die blijven hangen. Om vlot te lezen maak je beter een dé - clique, zodat je zonder je al té veel vragen te stellen het verhaal op je af kunt laten komen.

Vooropgesteld werd dat we een boek te lezen zouden krijgen te vergelijken met ' De boekendief ' of ' Als je het licht niet kunt zien '. Te hoog gegrepen vergelijkingen. Dat facet speelde ook mee in mij uiteindelijke beoordeling

Het is een goed boek dat je zelf ' leesbaar ' moet maken ( dé - clique ), geschreven door, zonder twijfel, een begenadigd schrijver en verteller. Mijn beoordeling doet geenszins afbraak aan de prestatie van Gavriel Savit, die mij wel degelijk kon verrassen!