Aftellen tussen hoop en vrees

Omdat Londen in de Tweede Wereldoorlog niet veilig genoeg wordt gevonden, verblijven de Cazalets in Aftellen, dit tweede deel van de familiekroniek, vooral in Home Place, het buitenhuis in Sussex. Elizabeth Jane Howard beschrijft fijnzinnig en met oog voor detail het leven van de familie in de eerste oorlogsjaren. In sommige hoofdstukken wisselt ze vlot en vakkundig van perspectief, van het ene familielid naar het andere, terwijl ze in andere hoofdstukken veel meer stilstaat bij de belevingswereld van de opgroeiende kleinkinderen van de Baronie en de Generaal. Tegen de achtergrond van het toenemend voelbare oorlogsgeweld speelt het dagelijks leven zich af in de landelijke omgeving. De bloementuin wordt groententuin, niets wordt verspild.

Ook in dit tweede deel valt weer op hoe weinig er rechtstreeks gepraat wordt tussen partners, en hoe (bijna) alle familieleden zich inzetten om de anderen tegemoet te komen. De familie krijgt te kampen met ernstige ziekte, met verdriet en met een langdurige vermissing; ondertussen bloeien nieuwe verliefdheden op. De tienermeisjes Clary, Polly en Louise ontdekken hun kwetsbaarheden, talenten en kracht. Boeken, muziek en toneel bieden afleiding en troost. Allen tellen op de een of andere manier de tijd af tot er andere tijden aanbreken.

De personages worden met veel invoelingsvermogen beschreven en je leert ze steeds beter kennen. In haar soms meanderende zinnen en levendige dialogen maakt Howard zichtbaar en voelbaar hoe deze welgestelde familie omgaat met de toenemende beperkingen. Wellicht mede door het autobiografische karakter van deze romans worden enkele personages veel verder uitgediept. Ook bijpersonages krijgen echter voldoende diepgang en achtergrond, soms met slechts enkele goedgekozen woorden.

Al met al is de familie Cazalet in dit tweede deel nog meer voor mij gaan leven. Ik zie vol verwachting uit naar het derde deel!