Het zout der aarde

Aan de vooravond van de 18e eeuw legt de gemoedelijke Luigi Derigo de laatste hand aan de arbeidsintensieve verhuizing van zijn stad naar een nieuw oord aan de Adriatische kust. De zoutwinning, het voornaamste middel van bestaan voor de bewoners, dreigde te verzanden door de desastreuze gevolgen van eb en vloed. Wanneer het kerkhof als laatste aan de beurt is ontdekt Luigi dat zijn neef Ruggero, die de aanbesteding van de klus heeft gekregen, slechts half werk heeft geleverd. Ruggero’s handlangers leggen Luigi het zwijgen op en gooien hem voor dood op de berg rottende lijken in de crypte van de verlaten kathedraal. Met de hulp van de plaatselijke heks, Pachina, overleeft Luigi de moordaanslag. Nadat hij op krachten is gekomen, is hij niet meer de oude Derigo. De nieuwe, zwaar mismaakte Luigi, Zoutgezicht, zint op wraak. Na het doden van zijn eerste slachtoffer ontdekt hij dat hij er een waar genoegen in schept.
Zoutgezicht is een parabel, overgoten met symbolen en metaforen. De grenzen tussen goed en kwaad vervagen in de perceptie van de persoon Luigi, die rechtschapen als hij was, als Zoutgezicht de ogen opent en zich verwondert over de verdorvenheid en verloedering van zijn medestadsgenoten. Vanuit zijn (ivoren) toren ziet hij door een ijzeren oog -een sublieme metafoor voor de verrekijker- hoe de verlaten plek bij de kathedraal misbruikt wordt voor criminele activiteiten. Als hij op een dag getuige is van een misdrijf tegen de tienjarige, doofstomme schapenhoedster, Diamantina, gaat er bij hem een knop om.
Het zout der aarde, het masker dat Luigi moet dragen om zijn afzichtelijkheid te verbergen, de verguisde heks die door het aanbieden van hulp nog één goede daad in haar leven wenste doen en de onschuld van de doofstomme schapenhoedster Diamantina, zijn niet mis te verstane beelden die het verhaal een diepere laag geven.
Door Baldini’s verteltrant in de tegenwoordige tijd, word je er met de haren bijgesleept. Het taalgebruik is adembenemend mooi. Vlijmscherp geschreven en nergens met een overdosis aan bombastische beelden, polariseert Baldini goed versus kwaad.
Al speelt het verhaal drie eeuwen geleden en in een streek waar overleven een hard gelag was, Baldini maakt aanschouwelijk dat, zonder het symbolische zout der aarde, menselijke misdaden niet alleen voortkomen uit armoede en hebzucht, maar eveneens uit een diep verankerd rechtvaardigheidsgevoel.
Een literair juweel dat niet in uw boekenkast mag ontbreken.