Russisch pronkjuweel in de misdaadliteratuur

Boris Akoenin is het pseudoniem van de Russische schrijver Grigori Sjalvovitsj Tsjchartisjvili (1956) die pas nadat zijn eerste histo-thrillers met goede kritieken werden overladen, zijn eigen naam bekend maakte. Akoenin is het Japanse woord voor schurk en verwijst bovendien naar de anarchist Michail Bakoenin. Akoenin’s nieuwste boek met in de hoofdrol genteleman speurder Fandorin is De Kroning.

Tijd van handeling: 1876. Een historisch jaar. De tsaar zal gekroond worden. Tal van buitenlandse vorsten en regeringsleiders zijn naar Moskou gekomen om de kroning bij te wonen. Vlak voor de plechtigheid wordt onder de ogen van enkele hovelingen en detective Fandorin het neefje van de tsaar ontvoerd door de wrede en gevaarlijke misdadiger doctor Lind. Als losgeld eist Lind de Orlov, een pronkstuk dat in 1773 door Catherina de Grote in Amsterdam is gekocht. Lind wil tevens Rusland en de Romanov-dynastie in opspraak brengen. Wanneer niet meteen aan zijn eisen wordt voldaan, stuurt Lind alvast een vinger van het neefje om zijn eisen kracht bij te zetten. Lind wil de uitwisseling laten plaatsvinden op de dag van de kroning. Aan Fandorin de taak om een gigantisch schandaal te voorkomen. Er is een overdaad aan verdachten, onder wie alle Engelse gasten. Ook speurder Fandorin wordt door tal van hoogwaardigheidsbekleders gewantrouwd.

De Kroning is een boek met meerdere gezichten. Het begint typisch Russisch met overstelpend veel moeilijke Russische namen, functies en hiërarchische verhoudingen. De taal is plechtstatig en ouderwets bloemrijk. Geheel in de traditie van het Russische hof worden mensen aangesproken met voornaam en achternaam. Daarnaast is het boek uitgesproken humoristisch. De hoogwaardigheidsbekleders worden neergezet met al hun zwakheden op een manier die doet denken aan Charles Dickens en Hildebrand (Camera Obscura). Geen menselijke ondeugd blijkt hen vreemd (drankzucht, ontrouw, lafheid, afgunst etc.). De toon is onderkoeld spottend, tongue in cheek, soms neerbuigend. Zo wordt de tsaar vergeleken met een “Schotse pony tussen raspaarden”. Maar De Kroning heeft ook een James Bond kant vol avonturen, gevechten en moorden. Fandorin krijgt te maken met zijn aartsvijand doctor Lind. Deze is de belichamingen van al het kwaad in de hele wereld. Een dief, chanteur en wreed moordenaar. Fandorin zit al geruime tijd achter hem aan, maar tot op heden tevergeefs.

Het verhaal wordt verteld vanuit het perspectief van de ik –figuur, de plechtstatige, trouwe hofmeester Alfanasi Stepanovitsj. Zijn observaties van de hovelingen en zijn plichtsgetrouwe houding zijn geestig en vormen een perfect tegenwicht tegen de losse anti-autoritaire Fandorin (40) die zelf ridder is in vele ordes en geen ontzag heeft voor de vele schertsfiguren aan het hof. Fandorin is slim, knap en gehaaid, ook al maakt hij soms de nodige inschattingsfouten.

De Kroning is een juweeltje in het misdaadgenre. Akoenin is een schrijver met een buitengewone fantasie, waardoor zijn portretten van het negentiende-eeuwse Moskou levendig, komisch en toch realistisch aandoen. Het plot zit razend knap in elkaar en de verrassingen zijn niet van de lucht. De Kroning is een boek dat ver uitstijgt boven de ‘gewone detective’. Sfeervol, smaakvol, spannend en bovendien oergeestig. Heerlijk entertainment.