Lezersrecensie
Boek over mes dat niet loslaat houdt aandacht niet altijd vast
Boek over mes dat niet loslaat houdt aandacht niet altijd vast
‘Het mes dat niet wijkt’ (‘The knife of never letting go’) is het eerste deel van de ‘Chaos’-trilogie van Patrick Ness, de man die, naar het idee van Siobhan Dowd, het boek ‘A Monster Calls’ (‘Zeven minuten na middernacht’) schreef. En chaos is er zeker in dit boek dat in 2008 bekroond is met de Britse Guardian Children's Fiction Prize. Todd Hewitt woont in het bijzondere dorp Prentisstown, in New World. Er zijn twee dingen bijzonder aan dit dorp: er wonen alleen maar mannen en iedereen in het dorp kan voortdurend elkaars gedachten horen. Voor Todd is dit echter normaal. Hij weet niet beter, want hij is geboren in deze nieuwe wereld, nadat zijn ouders als deel van een groep gelukszoekers op zoek naar een betere wereld geland zijn op de nieuwe planeet. Sindsdien is er een oorlog geweest en zijn alle vrouwen gestorven, waarna de mannen overbleven in een wereld zonder geheimen of privacy en met heel veel ‘Herrie’. Todd is het laatste kind in Prentisstown. Een maand voor zijn dertiende verjaardag, de verjaardag die een man van hem zal maken, gebeurt er iets onverwachts. Tijdens een tocht naar het nabijgelegen moeras vindt Todd een plek van volmaakte stilte. Als gevolg hiervan verandert alles. Todd moet alles wat hij kent achterlaten, op weg naar een plek waarvan hij het bestaan niet kon vermoeden, en al zijn zekerheden vallen weg.
Het boek begint erg chaotisch. Er is Herrie, er is een pratende hond, er is een jongen die dit allemaal heel normaal vindt en die er toch veel over nadenkt en er is een vreemd dorp waarin alleen maar mannen wonen. Het is allemaal erg veel. Het creëren van chaos was waarschijnlijk precies de bedoeling van Ness en hij is er erg goed in geslaagd. Misschien wel iets te goed, want de vele indrukken maken het erg moeilijk om in het verhaal te komen. Het helpt wel dat het verhaal meteen begint en er vanaf het derde hoofdstuk, na een sterke onverwachte onthulling, zo veel gebeurt dat je vanzelf meegesleept wordt door alle gebeurtenissen en dat je nieuwsgierig wordt naar de personages.
De band die Todd opbouwt met zijn hond en met een ander kind dat hij tijdens zijn reis ontmoet is mooi beschreven. Buiten het feit dat Todd erg passief is en je als lezer moeilijk kunt begrijpen waarom hij bepaalde dingen doet en vooral niet doet worden de personages sterk neergezet. Hier moet het verhaal het vooral van hebben, want hoewel het idee van de Herrie geweldig is heeft het plot niet veel om het lijf. Een bijzondere jongen moet vluchten voor dorpelingen die hij voorheen als vrienden beschouwde. Dergelijke verhalen kennen we inmiddels wel. De ontdekkingen die Todd over de wereld doet en de mensen die hij op zijn reis tegenkomt maken veel goed, maar kunnen de matige uitwerking van het tweede deel van het verhaal niet doen vergeten.
Het boek wordt aangeprezen als een verhaal voor Young Adults, maar dat is het eigenlijk niet heel duidelijk. Op wat koppig gedrag na gedragen de personages zich niet echt als typische tieners en de filosofische gedachten en de vraagstukken die opgeroepen worden zullen volwassen lezers ook aanspreken. Buiten dat zit er echter weinig verdieping in het verhaal. Het idee van het kunnen horen van elkaars gedachten en de invloed daarvan heeft meer potentie dan in dit eerste deel blijkt. De pagina’s waarin je als lezer een indruk krijgt van de Herrie doordat allerlei gedachten en uitspraken dwars door elkaar staan voegen ook daadwerkelijk iets toe. Het concept van de Herrie is echter alsnog moeilijk te bevatten. Vooral het feit dat mensen toch geheimen kunnen hebben en dat anderen dan weer zo goed in het lezen van hun dierbaren zijn waardoor ze die alsnog kunnen achterhalen waardoor zij hun geheimen nog beter moet verstoppen is verwarrend. In theorie is het idee van het verstoppen van gedachten onder andere gedachten duidelijk en goed gevonden, maar in de praktijk is het moeilijk voor te stellen.
Een groot deel van het verhaal bestaat uit herhaling. Hierdoor is het weinig verrassend. De continue herhaling van zetten is ook lichtelijk irritant. Dat er weinig echt nieuws gebeurt doet de spanning geen goed. Niet alle kansen worden optimaal benut. Hierdoor is het boek niet zo spannend als het had kunnen zijn en houdt het niet altijd de aandacht van de lezer vast. Sommige personages duiken steeds weer op. Hoe erg ze ook gewond raken, vrijwel iedereen houdt het op een wonderbaarlijke manier toch vol. Bij de hoofdpersonen wordt dat nog wel enigszins aannemelijk gemaakt en het is goed dat ze duidelijk niet onkwetsbaar zijn, maar je vraagt je wel af hoe de andere personages, die niet dezelfde mogelijkheden tot hun beschikking hebben, het voor elkaar krijgen steeds levend uit bepaalde situaties te komen.
Het boek moet het vooral hebben van het grote mysterie over wat er precies aan de hand is in New World, wat er in Prentisstown gebeurd is en wat de dorpelingen van Todd willen. Het is jammer dat de lezer voortdurend minder weet dan Todd, die zelf ook al bijna niets weet. Waarom het weinige dat aan hem onthuld wordt dan nog verborgen moet blijven is een raadsel. De onthulling wordt wel erg lang uitgesteld. Niet alle elementen van het belangrijke vraagstuk over wat er eigenlijk precies aan de hand is in Prentisstown zijn bovendien nog heel verrassend, want als lezer heb je inmiddels al veel geraden.
Het einde stelt teleur. Na een sterke ontknoping waarin het grote geheim eindelijk onthuld wordt valt Ness weer in herhaling en komt de gebeurtenis aan het eind toch nog uit de lucht vallen, waardoor het verhaal niet af voelt. De lezer blijft alsnog achter met veel onbeantwoorde vragen, een onbevredigd gevoel en geen enkel idee over waar het volgende boek over zou moeten gaan.
De korte prequel ‘The New World’, die als extraatje opgenomen is aan het eind van (de Britse versie van) het boek, voelt een beetje overbodig en is niet erg sterk als op zichzelf staand kort verhaal, maar hij verklaart wel iets over een van de andere personages en fans zullen genieten in dit inkijkje in het leven van deze persoon voordat alles verandert en dit verhaal begint.
(2½ ster)
‘Het mes dat niet wijkt’ (‘The knife of never letting go’) is het eerste deel van de ‘Chaos’-trilogie van Patrick Ness, de man die, naar het idee van Siobhan Dowd, het boek ‘A Monster Calls’ (‘Zeven minuten na middernacht’) schreef. En chaos is er zeker in dit boek dat in 2008 bekroond is met de Britse Guardian Children's Fiction Prize. Todd Hewitt woont in het bijzondere dorp Prentisstown, in New World. Er zijn twee dingen bijzonder aan dit dorp: er wonen alleen maar mannen en iedereen in het dorp kan voortdurend elkaars gedachten horen. Voor Todd is dit echter normaal. Hij weet niet beter, want hij is geboren in deze nieuwe wereld, nadat zijn ouders als deel van een groep gelukszoekers op zoek naar een betere wereld geland zijn op de nieuwe planeet. Sindsdien is er een oorlog geweest en zijn alle vrouwen gestorven, waarna de mannen overbleven in een wereld zonder geheimen of privacy en met heel veel ‘Herrie’. Todd is het laatste kind in Prentisstown. Een maand voor zijn dertiende verjaardag, de verjaardag die een man van hem zal maken, gebeurt er iets onverwachts. Tijdens een tocht naar het nabijgelegen moeras vindt Todd een plek van volmaakte stilte. Als gevolg hiervan verandert alles. Todd moet alles wat hij kent achterlaten, op weg naar een plek waarvan hij het bestaan niet kon vermoeden, en al zijn zekerheden vallen weg.
Het boek begint erg chaotisch. Er is Herrie, er is een pratende hond, er is een jongen die dit allemaal heel normaal vindt en die er toch veel over nadenkt en er is een vreemd dorp waarin alleen maar mannen wonen. Het is allemaal erg veel. Het creëren van chaos was waarschijnlijk precies de bedoeling van Ness en hij is er erg goed in geslaagd. Misschien wel iets te goed, want de vele indrukken maken het erg moeilijk om in het verhaal te komen. Het helpt wel dat het verhaal meteen begint en er vanaf het derde hoofdstuk, na een sterke onverwachte onthulling, zo veel gebeurt dat je vanzelf meegesleept wordt door alle gebeurtenissen en dat je nieuwsgierig wordt naar de personages.
De band die Todd opbouwt met zijn hond en met een ander kind dat hij tijdens zijn reis ontmoet is mooi beschreven. Buiten het feit dat Todd erg passief is en je als lezer moeilijk kunt begrijpen waarom hij bepaalde dingen doet en vooral niet doet worden de personages sterk neergezet. Hier moet het verhaal het vooral van hebben, want hoewel het idee van de Herrie geweldig is heeft het plot niet veel om het lijf. Een bijzondere jongen moet vluchten voor dorpelingen die hij voorheen als vrienden beschouwde. Dergelijke verhalen kennen we inmiddels wel. De ontdekkingen die Todd over de wereld doet en de mensen die hij op zijn reis tegenkomt maken veel goed, maar kunnen de matige uitwerking van het tweede deel van het verhaal niet doen vergeten.
Het boek wordt aangeprezen als een verhaal voor Young Adults, maar dat is het eigenlijk niet heel duidelijk. Op wat koppig gedrag na gedragen de personages zich niet echt als typische tieners en de filosofische gedachten en de vraagstukken die opgeroepen worden zullen volwassen lezers ook aanspreken. Buiten dat zit er echter weinig verdieping in het verhaal. Het idee van het kunnen horen van elkaars gedachten en de invloed daarvan heeft meer potentie dan in dit eerste deel blijkt. De pagina’s waarin je als lezer een indruk krijgt van de Herrie doordat allerlei gedachten en uitspraken dwars door elkaar staan voegen ook daadwerkelijk iets toe. Het concept van de Herrie is echter alsnog moeilijk te bevatten. Vooral het feit dat mensen toch geheimen kunnen hebben en dat anderen dan weer zo goed in het lezen van hun dierbaren zijn waardoor ze die alsnog kunnen achterhalen waardoor zij hun geheimen nog beter moet verstoppen is verwarrend. In theorie is het idee van het verstoppen van gedachten onder andere gedachten duidelijk en goed gevonden, maar in de praktijk is het moeilijk voor te stellen.
Een groot deel van het verhaal bestaat uit herhaling. Hierdoor is het weinig verrassend. De continue herhaling van zetten is ook lichtelijk irritant. Dat er weinig echt nieuws gebeurt doet de spanning geen goed. Niet alle kansen worden optimaal benut. Hierdoor is het boek niet zo spannend als het had kunnen zijn en houdt het niet altijd de aandacht van de lezer vast. Sommige personages duiken steeds weer op. Hoe erg ze ook gewond raken, vrijwel iedereen houdt het op een wonderbaarlijke manier toch vol. Bij de hoofdpersonen wordt dat nog wel enigszins aannemelijk gemaakt en het is goed dat ze duidelijk niet onkwetsbaar zijn, maar je vraagt je wel af hoe de andere personages, die niet dezelfde mogelijkheden tot hun beschikking hebben, het voor elkaar krijgen steeds levend uit bepaalde situaties te komen.
Het boek moet het vooral hebben van het grote mysterie over wat er precies aan de hand is in New World, wat er in Prentisstown gebeurd is en wat de dorpelingen van Todd willen. Het is jammer dat de lezer voortdurend minder weet dan Todd, die zelf ook al bijna niets weet. Waarom het weinige dat aan hem onthuld wordt dan nog verborgen moet blijven is een raadsel. De onthulling wordt wel erg lang uitgesteld. Niet alle elementen van het belangrijke vraagstuk over wat er eigenlijk precies aan de hand is in Prentisstown zijn bovendien nog heel verrassend, want als lezer heb je inmiddels al veel geraden.
Het einde stelt teleur. Na een sterke ontknoping waarin het grote geheim eindelijk onthuld wordt valt Ness weer in herhaling en komt de gebeurtenis aan het eind toch nog uit de lucht vallen, waardoor het verhaal niet af voelt. De lezer blijft alsnog achter met veel onbeantwoorde vragen, een onbevredigd gevoel en geen enkel idee over waar het volgende boek over zou moeten gaan.
De korte prequel ‘The New World’, die als extraatje opgenomen is aan het eind van (de Britse versie van) het boek, voelt een beetje overbodig en is niet erg sterk als op zichzelf staand kort verhaal, maar hij verklaart wel iets over een van de andere personages en fans zullen genieten in dit inkijkje in het leven van deze persoon voordat alles verandert en dit verhaal begint.
(2½ ster)
4
1
Reageer op deze recensie
