Rijp voor de psychiater

Na het nogal tegenvallende Butcher's crossing (zie mijn eerdere recensie) meteen doorgegaan met Niets dan de nacht. Wat een verademing! En dan te bedenken dat John Williams deze debuutroman op 26-jarige leeftijd heeft geschreven (verschenen 1946). En niet alleen daarom moest ik tijdens het lezen regelmatig denken aan het op 24 jarige leeftijd geschreven debuut De Avonden (1947) van Gerard Reve. Arthur Maxley heeft wel wat weg van Frits van Egters; beiden zijn niet erg sympathiek te noemen, zijn nogal zwaarmoedig, ze hebben moeite met de omgang met anderen, voelen zich geregeld verheven boven de mensen om zich heen, zijn zeer sensitief, wijzen de wereld zoals zij die waarnemen af en hebben veelvuldig excentrieke dromen (Frits van Egters) dan wel waanbeelden en hallucinaties (Arthur Maxley).
Een groot verschil echter is dat de beschreven treurnis bij Van het Reve vaak tot hilarische taferelen leidt, terwijl het bij John Williams droefgeestigheid voor en na is. En hoewel het lange verhaal zo u wilt novelle, slechts 128 pagina's telt ging mij dat toch irriteren.Ook de onderhuidse suggesties dat de hoofdpersoon leidt aan een overdreven moederverering (oedipuscomplex) die aspecten heeft van de genitale fase binnen Freuds psycho-analytische ontwikkelingsmodel, vond ik minder overtuigend.

Niettemin beschrijft John Williams bijzonder goed en meeslepend de wanhoop en eenzaamheid van een getraumatiseerd mens.En al wordt er soms wat te veel gehallucineerd en magisch-realistisch door ruimtes gevlogen, het leidt in elk geval tot vaak prachtige volzinnen, die langzaam toewerken naar een opmerkelijk, koel beschreven, maar gewelddadig slotakkoord.
Vergeet Butcher's Crossing (langdradig) en lees Niets dan de nacht (krachtig).