Intrigerend boek over depressie bij huisarts

Ubele (44) is depressief en ze is huisarts. ‘Halverwege het einde’ is geen standaard boek. Het boek is dicht op de huid geschreven. Je voelt bijna wat Ubele voelt. Ze leidt een eenzaam leven waarin ze weinig echt contact maakt met mensen, waarin ze niet wordt gehoord door haar stiefmoeder en haar vader en waarin ze zich zo overbodig voelt dat ze op sommige momenten zeker weet dat de wereld beter af zou zijn zonder haar. In een radio-interview vertelde Mascha Gesthuizen, auteur van het boek: ‘Achter het masker is die eenzaamheid er en voor het masker gaat het leven door [...] Soms komt het leven heel dichtbij het masker en dan kun je misschien een kijkje naar binnen krijgen.’ Zo is het precies in het boek. Wanneer Ubele bij de therapeut zit kom je als lezer veel te weten over hoe zij denkt over bepaalde situaties, over wat ze echt wil. Op andere momenten, als je leest hoe ze denkt en wat ze voelt, voel je echt met haar mee. Maar ze praat hier niet over met de mensen om haar heen.

"En als ik nu plaatsmaak, is er voor Max voldoende tijd een nieuwe partner te vinden die hem nog jaren liefde kan geven maar vooral ook gezelligheid en vrolijkheid. Daarin ben ik de afgelopen jaren schromelijk tekortgeschoten. Mijn dood zal voor hem, Tim en Jasmijn nieuwe kansen creëren. Mijn dood zal nuttig en bijdragend zijn aan een beter leven voor hen."

‘Halverwege het einde’ is opgebouwd in hoofdstukken die door de tijd springen. Het begint in het heden en gaat daarna meteen naar de tijd vlak na haar geboorte. De tijd waarin haar moeder sterft en haar stiefmoeder in beeld komt. Je springt als lezer door de tijd langs Ubele als kind, tiener, student, jonge werkende, jonge moeder en in de huidige tijd als uitgebluste huisarts. En in alle fases van haar leven voelt Ubele zich nietig, te veel, heeft ze het gevoel dat ze zichzelf niet mag zijn en dat ze niet belangrijk is.

"Terwijl ze haar wandeling voortzet, neemt het tempo van haar benen toe en de chaos in haar hoofd iets af. Ze telt. Ze herhaalt in een rustig tempo haar huidige mantra: ‘Niet zeuren maar werken, je doet er niet toe, niet zeuren maar werken, je doet er niet toe.’ "

Als lezer vraag je je soms wel af of het de ‘schuld’ is van haar stiefmoeder, haar vader, de man op vakantie, een leraar of een vriendin dat Ubele depressief is. Zou ze geen suïcidale gedachten hebben gehad als ze een lieve, toegewijde moeder had gehad die echt naar haar had geluisterd? Of als haar vader vaker thuis was geweest? Als haar broer niet elke dag zo’n drama had gemaakt van het avondeten? Onbewust ga je in de herinneringen op zoek naar een aanleiding. Waar is het misgegaan en hoe had het verholpen kunnen worden? Maar zo rationeel is het allemaal niet. Al de nare en leuke herinneringen dragen er aan bij om je als lezer het leven volgens Ubele te laten ervaren en voelen. Auteur Mascha Gesthuizen vertelde in het eerder genoemde radio-interview dat ze mensen letterlijk wil laten voelen wat een depressie is en wat het doet. En dat voel je.

Een belangrijk thema in het boek, ook voor de auteur zelf, is het feit dat Ubele een huisarts is. Mascha Gesthuizen was tot voor kort zelf ook huisarts. Het boek is dan ook gedeeltelijk op haar eigen ervaringen gebaseerd. Ook zij heeft patiënten op haar spreekuur gehad die ze de diagnose depressie gaf terwijl ze voelde dat zij zelf deze diagnose ook zou moeten krijgen. Op haar website schrijft Gesthuizen: ‘Toen ik voor mezelf toegaf dat ik depressief was, stond ik voor een volgend probleem: Naar wie ga je toe, als je zelf (huis)arts bent? Hoewel het taboe op psychiatrische ziekten gelukkig grotendeels geslecht is, is het nog steeds geen onderwerp dat je met je collega’s bespreekt als het jezelf betreft. Dit was voor mij een belangrijke reden om met mijn verhaal naar buiten te willen treden. Ik hoop dat anderen die zich hierin herkennen, wel tijdig de stap durven zetten om hulp te vragen. Je staat er niet alleen voor, ook al voelt het soms wel zo.’

"Mevrouw Janszen lijkt op te lossen, vage vlekken bij haar stoel doen vermoeden dat ze er net nog was. Flarden van zinnen hangen boven mijn hoofd, helder als oplichtende neonletters uit een reclame. In de lucht lees ik een vraag, aan mij gericht: Wanneer neem jij nou eens plaats op de patiëntenstoel?"

Ubele is een slimme vrouw. Ze werkt hard, ze doet haar best voor alles en iedereen. Soms zou je haar wel willen toeschreeuwen dat ze er wel toe doet, dat ze ontzettend veel bijdraagt aan de wereld en een hartstikke leuke vrouw is! Waarom ziet ze dat zelf nou niet? Het verhaal van Ubele is prachtig opgeschreven door Mascha Gesthuizen. Het is geen fijn boek maar wel een intrigerend en belangrijk boek.