Wetenschap zichtbaar maken

Alsof je de geur van een stukje kersentaart met een roze laagje marsepein moet beschrijven. Zo ingewikkeld voelt het om een soort stripboek te recenseren vol foto’s die per bladzijde een afgerond verhaal vertellen. Zoals we weten – een foto zegt meer dan 1000 woorden – is beeldtaal vele malen sterker dan geschreven taal, dus die onderneming heeft al bij voorbaat een grote aanleg voor mislukken.  

Moedig voorwaarts gaand echter, doen we toch een poging. Eerst de omslag van het boek. Daar zien we dat stukje kersentaart van hierboven op een schoteltje, en in de andere hand van auteur Ype nog zo’n schoteltje, maar dan met een stukje mokkataart. In een tekstballon vraagt hij: “Wil je kersen- of mokkataart?” Coauteur Ionica zit naast hem aan tafel. Ze ziet duidelijk meer mogelijkheden dan Ype met die vraag voor ogen had, en zegt blij: “Ja!” Daarmee de keus die Ype dacht te geven, ongedaan makend. Het is duidelijk: ze verwacht allebei de stukjes te krijgen.  

Zulk soort grappen dragen dit boek. Geen uit de lucht gegrepen flauwe grappen, maar altijd op basis van doordachte wetenschap. Die wetenschap wordt aangedragen door Ionica Smeets, hoogstwaarschijnlijk de bekendste hoogleraar wetenschapscommunicatie van Nederland. Haar partner hier is Ype Driessen, fotostripmaker voor Het Parool, Onze Taal en Preview. Samen kregen ze het idee om een fotostrip over wetenschap te maken, die na wat doorzetten geplaatst werd in New Scientist, waar de strip sinds 2013 loopt.  

Speels wordt per bladzijde een onderwerp belicht, zoals over schijnbaar toeval: Ype springt elke dag op een willekeurige tijd op de metro om bij één van zijn twee vrienden Aart of Bart te komen. De metro rijdt om de tien minuten. Toch komt hij negen van de tien keer bij Aart uit, hoe kan dat? Op het perron legt Ionica het uit: “Metro 2 komt altijd één minuut na metro 1. Alleen als je net in die ene minuut op het station aankomt, heb je metro 2. De andere negen minuten heb je metro 1.” Ype staart verbluft naar de stationsklok. Op het afsluitende plaatje zegt Ionica tegen Ype: “Als je nou eens de trein pakt? Met de dienstregeling van de NS wordt het wél echt volkomen random.” Ype, ontzet: “NEEEEEE! DAN ZIE IK ZE ALLEBEI NOOIT MEER!!”  

Dat is de rode draad waarlangs alle pagina’s verlopen. Van boven naar beneden op de pagina met één of twee pakkende foto’s het probleem laten zien, ondersteunende uitleg in de verdere foto’s, en de oplossing van Ionica met een grappige draai in de slotplaatjes. Een paar van de onderwerpen: De verjaardagsparadox, Fermi-schattingen, de Riemann-hypothese, de Möbiusband, de Vitruviusman van Leonardo da Vinci, de Wet van Stigler en de Van Eck-rij van wiskundige Neil Sloane. Klinkt dat allemaal buitenaards in je oren? Dit boek legt het je in een oogomdraai uit.