Een boek in een boek

Droste-effect, noem je het, wanneer je in iets steeds de herhaling van hetzelfde ziet. Omdat op de blikken Droste-cacao een plaatje stond waarop je datzelfde blik zag, waarop je datzelfde blik zag, enzovoort. Iets vergelijkbaars ervaar je tijdens het lezen van Tony & Susan van Austin Wright.
Hoofdpersoon Susan ontvangt namelijk per post een manuscript. Het is geschreven door haar ex en hij vraagt haar het te lezen. Hoewel ze daar eigenlijk niet zo’n zin in heeft, begint ze toch met het boek. Als lezer krijg je vervolgens integraal dit verhaal voorgeschoteld. Een boek in een boek dus.
Het eerste verhaal, over Susan, is wat typisch. Je kijkt van een afstandje toe hoe Susan worstelt met het verhaal dat door haar ex Edward is geschreven. Haar weerstand tegen het boek verandert langzaamaan in fascinatie. Waardoor is Edward veranderd van een matige schrijver in een goede schrijver, en waarom wil hij eigenlijk dat zij dit leest? Stukje bij beetje kom je steeds meer te weten over de geschiedenis die Susan en Edward samen hebben.
Het verhaal dat Susan ondertussen leest, gaat over Tony, een professor die van het ene op het andere moment in een verbijsterende situatie terecht komt. Tijdens een road trip met zijn vrouw en dochter eindigt hij langs de weg in een ruzie met een paar ongure types. Voordat hij weet wat hem overkomt, gaan die mannen er met zijn vrouw en dochter vandoor. Tony belandt in een nachtmerrie die hij zelf maar amper kan geloven.
Tony’s verhaal is, zeker in het begin, behoorlijk spannend. Maar daar draait het niet om, in deze gelaagde roman. Veel belangrijker zijn de personages en hun beweegredenen. Waarom laten zij gebeuren wat er gebeurt? Wat zegt het over Tony dat hij zijn gezin niet kan beschermen? En wat betekent het dat Susan zich zo laat overrompelen door Tony’s verhaal? Is dat ook Edwards verhaal?
Austin Wright werpt vragen op, maar geeft weinig antwoorden. Dit boek lees je niet omdat je een spannend verhaal met een begin en een eind wil lezen. Als je daar geen bezwaar tegen hebt, kun je gefascineerd raken door de lagen in dit verhaal en de gecompliceerdheid van de personages. Ben je echter op zoek naar een fijne thriller, dan kun je deze ‘roman-in-een-roman’ beter links laten liggen.