Over oorlog, mensen en dieren

De grote kudde is een indringende roman over een samenleving in oorlog, over Franse jongens van het platteland die moeten vechten en vrouwen die hun werk op het land overnemen.

Jean Giono beschrijft in korte hoofdstukken het verhaal van de Eerste Wereldoorlog in Frankrijk. Hij verweeft hoofdstukken over de bloedige gevechten in de loopgraven met hoofdstukken over de belevenissen van de achterblijvers op het platteland. Hij beschrijft de oorlog zo beeldend, dat ik niet veel van die korte hoofdstukken achter elkaar kon lezen. De oorlog was daarvoor te gruwelijk.

Als een soort tegenwicht tegen al die gruwelijke, schokkende beschrijvingen van de oorlog, staan de belevenissen van de achterblijvers op het Franse platteland. Jonge vrouwen, die hun man, broer, vader, moeten missen, nemen hun werk op de boerderij over. Giono laat het Franse platteland en het boerenleven in eerste instantie als een idylle overkomen. Maar dat is slechts schijn. Ook op het platteland broeit het, want een samenleving zonder jonge mannen is een ongezonde samenleving, de harmonie is verstoort.

In de roman speelt de natuur en vooral dieren een belangrijke rol. De achterblijvers op de boerderij, en ook de soldaten, leven intensief samen met de natuur. In een ideale samenleving leven de mensen in harmonie met de natuur, zo komt uit de roman naar voren. Een mooi voorbeeld daarvan is te vinden aan het slot van de roman. Dan wordt er een kind geboren dat meteen wordt geïntroduceerd in de natuur. Het kind, de nieuwe generatie, maakt weer onderdeel uit van die natuur, zal in en met de natuur leven. Ik zie daarin een symbool van hoop en vrede.

De grote kudde is een roman waarin de waanzin, de schok, de gruwelen van de Eerste Wereldoorlog zo beschrijft dat het beklijft. De oorlog die niet alleen van de soldaten in de loopgraven was, maar ook van de achterblijvers en van de dieren, verstoorde op zeer brute wijze het harmonieuze leven van daarvoor. Dit is een roman om rustig tot je te nemen, te lezen, nog eens te lezen en om je vervolgens te laten strijden voor een wereld waarin mens en natuur in evenwicht met elkaar kunnen leven.