Nachtelijke gesprekken als hoogtepunt

After dark begint erg beschouwend: de lezer wordt letterlijk bij de hand genomen. De toon wordt direct gezet met de openingszin:

“Wat we zien is de gedaante van een grote stad.
Door de ogen van een hoog door de lucht vliegende nachtvogel kijken we op dit panorama neer. Ons gezichtsveld is wijd, en de stad ziet eruit als één enorm organisme – of als één lichaam samengesteld uit verscheidene in elkaar vergroeide organismen.”

Ik ben in beginsel geen fan van een dergelijke opzet. Het ontnam mij een groot deel van mijn eigen verbeelding. Maar tegelijkertijd is het ook treffend. Wij als lezers zijn de camera, de nacht het decor en de personages de factoren die invloed proberen te hebben op de nacht, maar hier niet in slagen. In plaats daarvan worden ze in de donkerste uren van de dag met zichzelf geconfronteerd. De stille, teruggetrokken Mari wordt uit haar comfortzone gehaald en komt in situaties terecht die ogenschijnlijk bizar overkomen, maar op een vreemde manier zorgen voor persoonlijke groei. Ditzelfde geldt voor Eri, haar zus. Zij slaapt diepe slapen en zondert zich maandenlang af, maar verlangt tegelijkertijd naar een uitweg.

Natuurlijk barst ook After dark van de vreemde, typisch Murakami-achtige situaties. De slapende Eri wordt in haar kamer via de tv bekeken door een onbekende man. Zijn gezicht is afgeschermd met een masker, dat hem past als een tweede huid. Zijn aanwezigheid doet vermoeden dat dit de sadistische zakenman is, maar waarom houdt hij Eri in de gaten? Eri bevindt zich in droomtoestand tevens in een andere werkelijkheid, waar ze een potlood van het bedrijf van de sadist tegenkomt. Dit potlood is in de ‘echte’ wereld scherpgeslepen, maar in de wereld waarin Eri zich bevindt, stomp. Het zijn dergelijke situaties die het boek ongrijpbaar maken, mysterieus.

Dit staat in contrast met de open, heldere dialogen die met name Takahashi en Mari voeren. De toegankelijke, vlotte stijl van Murakami komt in deze nachtelijke gesprekken tot een hoogtepunt. Het is daarom des te vervreemdend dat elk nieuw hoofdstuk, dat overigens fraai ingeleid wordt met een klok waarop het exacte nachtelijke moment staat aangegeven, zo beschouwend wordt ingeleid. Steeds wanneer ik verdiept was in de wereld van Mari, werd ik daar met elk nieuw hoofdstuk weer uit gehaald. Jammer, want de voorvallen en met name de dialogen zelf zijn interessant genoeg om je door het verhaal te leiden.

Deze recensie verscheen eerder op tessaheitmeijer.com