Een troosteloos verhaal

Het boek Tonio van Adri van der Heijden wordt door de schrijver een requiemroman genoemd. Dat is een mooie omschrijving voor een boek dat op een prachtige wijze het leven beschrijft van twee ouders die door een verkeersongeluk hun 22-jarige zoon (Tonio) verliezen.
Ontreddering, onmacht, verdriet, ontroostbaarheid, schuld zijn begrippen waarmee het boek in 630 bladzijden doorspekt is.
Als buitenstaander is het onmogelijk om je in te leven in het verdriet dat Adri en Mirjam is overkomen. Het mooie van het boek is dat het exemplarisch is voor het verdriet dat heel veel mensen overkomt als een dierbare plotsklaps uit hun leven verdwijnt. Natuurlijk wordt Tonio beschreven als een bijzonder kind, zoals vele ouders dat van hun kroost vinden.
Als je echter zo goed mogelijk een beeld probeert te vormen van deze Tonio, merk je toch dat er niets bijzonder aan deze jongen is. Het is een introverte knaap die niet goed weet wat hij wil en op zijn 22e jaar weer wil beginnen met een studie Media & Cultuur.
In de jaren voorafgaand aan deze periode trekt hij op met wat vrienden, zoals Jim en Jonas. Over studieresultaten of belangstelling voor een toekomstig vakgebied wordt niets bekend.
Hij probeert nog wel iets met fotografie te doen, maar ook een mogelijke ontwikkeling in dat vakgebied komt niet tot stand. Door een vakantiebaantje bij een mediawinkel Dixons komt hij in contact met de moeder van een zekere Jenny. Een later contact met Jenny leidt er toe dat Tonio wat foto's van haar gaat maken ten behoeve van een mogelijke carrière van Jenny als fotomodel. Met deze foto's wordt vervolgens niets gedaan en ook blijkt later dat Jenny er niet in is geïnteresseerd.
Kwalijk is dat Adri zijn best doet om een romantische relatie te zien tussen Tonio en Jenny. Dit is iets wat zeer onwaarschijnlijk is, gezien de gebeurtenissen na de "fotoshoot". Ook komt het nogal onprofessioneel over als dat wel het geval zou zijn.
Adri van der Heijden doet op allerlei manieren zijn best om zijn overleden zoon als een bijzonder mens te portretteren, terwijl uit de beschreven situaties daar niets van blijkt. Eerder is het omgekeerde het geval. Tonio is een timide jongen, die niet alleen veel te veel drank tot zich neemt, maar dit in gezelschap ook veelal betaalt, misschien wel om zich populair te laten voelen. Ook ontdekken de ouders van Tonio dat hij niet alleen te veel drinkt, maar ook aan het roken gegaan is. Vriendjes van hem leggen op zijn grafsteen zelfs een blikje bier en een pakje sigaretten.
De vraag of er sprake is van schuld of dat het toeval zijn meedogenloze slag slaat is een regelmatig terugkerende vraag. Natuurlijk is er maar één schuldige en dat is Tonio zelf. Hij stapt beschonken op zijn fiets zonder verlichting en let niet op bij het oversteken van een drukke kruising.
Het talent van Adri van der Heijden als schrijver is groot.
Een requiemroman zoals hij deze geschreven heeft kan echter, gezien de grote emotionele impact die de gebeurtenissen gehad hebben, niet voldoende objectief beschreven worden. Tonio is niet de aardige, hulpvaardige en slimme jongen met een geweldige toekomst in het verschiet.
Hij heeft door eigen schuld zijn ouders met een enorm trauma opgezadeld, maar deze schuld ligt nu op begraafplaats Buitenveldert, waar hij er zelf geen last van heeft. Wel met de aantekening dat ook zonder dronkenschap, met fietsverlichting en beter functionerende verkeerslichten nog steeds het risico op een dergelijk fataal ongeval aanwezig is.