titel verkeerd vertaald

Het gewicht van de woorden is een rijke roman. Zij raakt aan tal van thema´s: liefde, vrijheid, herinnering, dood, kortom aan allerlei levenservaringen en levensvragen. Het centrale thema is de het belang van de taal, voor de beschreven personen, voor de lezers, eigenlijk voor alle mensen. Taal als geestelijke levensadem, vertalen als culturele uitwisseling. De titel is daarom goed gekozen: Das Gewicht der Worte. Het moet voor de vertaler een bijzonder voorrecht en genoegen zijn geweest om dit Duitstalig boek te mogen vertalen , en zoals na lezing bleek heeft zij (Els Snick) heeft zich van die taak doorgaans behoorlijk gekweten.
Toch had ik vooraf daarover enige twijfel, namelijk bij het lezen van de Nederlandse titel ‘Het gewicht van de woorden’. Dat is een ritmisch onbeholpen vertaling, een onnodige afwijking van de welluidende Duitse frasering. Belangrijker is de inhoudelijke afwijking van de oorspronkelijke titel. Waarom dat ‘de’? Het Duitse ‘Wort‘ heeft twee meervouden: Wörter en Worte, met elk een verschillende betekenis. Bij Wörter gaat het om afzonderlijke woorden, woorden als dingen, als verwijzende vormen. Bij Worte gaat het om wat wordt gezegd, om inhoud. Kortom, in de Duitse titel staat niet Wörter maar Worte, dus de Nederlandse titel had moeten zijn: Het gewicht van woorden.
Nog een opmerking over het boek zelf. De schrijver Pascal Mercier is de schrijversnaam van de filosoof Peter Bieri. In dit boek heeft de filosoof de schrijver vaak overstemd. Het zijn in vele gedeelten niet de ervaringen of gevoelens niet zelf die spreken, maar zij worden besproken. Aan de raadgeving ‘Show don’t tell’, ‘to make you see’ wordt dan te weinig gehoor gegeven. Niettemin: een rijke roman, die een waaier van levensaspecten veelzijdig beschrijft en doet overdenken.