Gitzwarte nacht, zonder maan

Het bekendste werk ‘Nacht’, vertaald door Kiki Coumans, van de Hongaarse auteur en nobelprijswinnaar Elie Wiesel (1982 - 2016) vertelt het verhaal van hoe hij, samen met zijn ouders en zus, in 1944 in Auschwitz kwam en later in Buchenwald, wat hij daar zag en meemaakte, en samen met ‘Dageraad’ en ‘Dag’ vormt het een trilogie van memoires. Dit review is gebaseerd op de 15de druk van Meulenhoff.

Het boek bevat 140 pagina’s zonder hoofdstuknummering, waarvan de eerste 20 pagina’s een voorwoord zijn over, voornamelijk, de nieuwe vertaling en verschillen met de oude vertaling. De cover is geheel zwart met een foto van de poort van Auschwitz.

Door politieke veranderingen in het land mocht Duitsland Hongarije intrekken, dit gebeurde rond 1944, later in dat jaar werd de familie Wiesel en andere joden in een getto geplaatst. Later moesten ze verhuizen naar een andere getto, waarvan ze uiteindelijk werden gedeporteerd naar Auschwitz. Een lange ongemakkelijke rit, maar daar aangekomen bleek die rit het minst ongemakkelijke te zijn, vooral toen ze later in een mars naar Buchenwald moesten.

Wat Elie Wiesel op zijn 14-jarige leeftijd zag en voelde, schrijft hij bijna ongefilterd op, waardoor het nog gruwelijker overkomt. Hoe Wiesel al de aankomst vertelt, met zijn observaties na de selectie, veroorzaakt rillingen over het hele lichaam. Ook alles daarna is niet minder beangstigend wat Wiesel vertelt, waarmee echt een nacht wordt beschreven door Wiesel, die gitzwart is zonder maan. Er zijn wel wat momenten van luchtigheid beschreven door Wiesel, zodat het niet alleen maar gruwel en horror wordt.

Het boekje, op het oog, zou misschien over het hoofd gezien kunnen worden en toch is het een van de meest indrukwekkende verhalen. Juist door te vertellen, niets of nauwelijks weg te laten, raakt het, waardoor het een verhaal is dat je niet snel moet lezen, maar langzaam op je in moet laten werken.