Interessant boek: ik werd niet blij van het boek als geheel, maar vooral van enkele passages

Het boek ‘Gelukkiger dan je denkt’ van Alan Watts is oorspronkelijk gepubliceerd in 1940. Dat was de reden dat het me interesseerde. Ik vind het in zijn geheel geen topboek (gaf het ****), maar bepaalde passages vond ik heel erg mooi. Hieronder heb ik er vier opgenomen.

De mens houdt er niet van om tot een instrument gereduceerd te worden, hoe groots dat instrument ook is, want een instrument is een instrument, en een orgel doet net zo gedienstig en blind waarvoor het gemaakt is als een fluit. Maar dat is net het enige waar we naar dienen te kijken. Het is mogelijk dat de mens een verkeerd idee heeft van wat zijn zelf is. Om met de woorden van de wijze Hindoe Patanjali te spreken: “Onwetendheid is de identificatie van de Kijker met de middelen waarmee hij kijkt“. De mens als instrument is absoluut een onderdanig werktuig, of hij dat nu leuk vindt of niet, maar wellicht is er iets in de mens dat meer is dan het instrument, meer dan zijn verstand en individualiteit die deel uitmaken van dat instrument en waarvan hij per abuis denkt dat ze zijn ware zelf zijn. En hoewel hij als instrument is gebonden is, is hij als dit vrij, en ligt zijn uitdaging in het zich ervan bewust worden. Als dat lukt, begrijpt hij dat hij zichzelf tot slaaf maakt wanneer hij dood, angst en verdriet probeert te ontvluchten, want dan beseft hij de mysterieuze waarheid dat hij in werkelijkheid vrij is om te leven en te sterven, om lief te hebben en angst te hebben, om vreugdevol en verdrietig te zijn, en dat hij zich voor geen van deze dingen hoeft te schamen. Maar de mens wijst deze vrijheid af en verbeeldt zich dat de dood, angst en verdriet ervoor zorgen dat hij niet gelukkig is. De werkelijke oorzaak is dat hij zichzelf niet de vrijheid geeft om ze te accepteren, want hij begrijpt niet dat hij, die vrij is om lief te hebben, niet echt vrij is tenzij hij ook vrij is om angst te hebben, en dat is de vrijheid van geluk (pagina 62, H1, Strijd in de ziel).

Ware vrijheid omvat zowel vrijheid om te bewegen als vrijheid om te worden bewogen. Activiteit en passiviteit smelten samen, en zowel binnen spiritualiteit als binnen het huwelijk is dit de vervulling van liefde (pagina 77, H2, De oplossing van de ziel).

Het geheim van het genieten van plezierige dingen is weten wanneer je moet stoppen. Voor de mens is het moeilijk om dit geheim te leren, maar plezier helemaal mijden is het lafhartig vermijden van een moeilijk taak. Want we moeten de kunst van het genieten leren omdat plezierige dingen niet blijvend zijn (p83, H2, De oplossing van de ziel).

In de vrijheid van de geest begrijpen we dat of we nu van het leven houden of het verafschuwen, of we nu vervuld zijn met mededogen of haat, verwondering of lust, schoonheid of afgrijzen, wijsheid of onwetendheid, al deze tegengestelden net zo acceptabel zijn als dag en nacht, kalmte en storm en waken en slapen. We voelen ons niet gebonden door een vooropgezette mening over wat de ‘juiste’ manier is om op onze ervaringen te reageren. Op elk willekeurig moment kunnen we op die ervaringen reageren zoals we dat willen en bewust net zo ongeremd zijn als het wilde dier door zijn instinct. Bij verdriet voelt de vrije mens zich vrij om te huilen, bij pijn om te schreeuwen, bij boosheid om te doden, bij verveling om dronken te worden en bij luiheid om niets te doen. Het is juist dit gevoel van vrijheid dat hem vrijspreekt van de noodzaak om deze dingen te doen. Hij is als een man met een waterslang. De straalpijp is zijn fysieke lichaam en brein, en het water is de levenskracht. Hij is vrij om de waterslang in elke denkbare richting te draaien, want met geen enkele draaiing kan hij de toevoer van levengevend water afsnijden die altijd in al zijn kracht blijven doorstromen. Als we depressief of futloos zijn, denken we wellicht dat de levenskracht is afgenomen, maar dat komt doordat we deze gemoedstoestand niet de vrijheid geven om zich uit te breiden. We richten de straalpijp naar beneden en de kracht die we gebruiken om hem laag te houden is onze poging om de gemoedstoestand te onderdrukken (pagina 212, H7, De grote bevrijding).