Hartverscheurend en hartverwarmend

Heather Morris baseerde dit indrukwekkende verhaal op de waargebeurde herinneringen van Lale Sokolov, die ze in de laatste jaren van zijn leven interviewde. Lale was de man die in Auschwitz gevangenen hun kampnummer toediende — een rol waarmee hij hoopte te overleven door “nuttig” te zijn voor de nazi’s. Wanneer hij Gita’s nummer op haar arm tatoeëert, is het liefde op het eerste gezicht. Vanaf dat moment doet Lale er alles aan om haar te beschermen en hoop te houden in een wereld vol gruwel. Hun liefde staat centraal in het boek, en hoewel dat in eerste instantie even wennen was, vond ik het uiteindelijk ook weer ontroerend.

Lale is een man met charme en lef, wat hem niet alleen zijn functie bezorgt, maar ook meer bewegingsvrijheid en toegang tot extra voedsel — dat hij genereus deelde met andere gevangenen. Hij zette zelfs een ruilhandeltje op waarmee hij extra eten en ook penicilline het kamp binnensmokkelde en zo Gita van de dood wist te redden toen ze leed aan tyfus.
De kracht van het verhaal zit voor mij in de nadruk op menselijkheid, vriendschap en de kleine daden van verzet. Tegelijkertijd zijn de beschrijvingen van de gruwelen in het kamp schokkend en moeilijk te bevatten. Je vraagt je af hoe zulke wreedheden mogelijk waren — en waarom we er als mensheid zo weinig van lijken te leren.

Na de oorlog vestigden Lale en Gita zich in Australië, ver van de plek waar ze zoveel geleden hadden. Als lezer had ik graag meer willen weten over hoe ze hun leven daarna weer hebben opgebouwd. Hoe leef je verder met zulke herinneringen?