Filosofisch engagement

Nelleke Noordervliet publiceerde verschillende geprezen romans, haar werk wordt vaak gekenmerkt door een fascinatie voor het verleden. Noordervliet schreef naast romans essays en columns en in 2018 werd haar hele oeuvre bekroond met de Constantijn Huygens-prijs. In 2020 verscheen haar nieuwste en elfde roman bij Atlas Contact: De val van Thomas G..

Uitgever Thomas G. krijgt een stortvloed aan kritiek vanuit de media en de sociale media over zich heen nadat hij een pamflettistisch essay van Rudolf Merkelbach met de titel Hedendaags fanatisme uitgeeft. Enkele maanden later komt Thomas G. om, bij een ongeluk. Maar het blijkt geen ongeluk als een tijd later een manuscript van Thomas opduikt en hij op die manier zijn eigen verhaal aan dat van de nabestaanden toevoegt.

“Ik zie wel hoe mensen kapotgaan in de krankzinnige carrousel die het moderne leven is, ik zie hoe hard het is, ik zie dat niets geheim kan blijven, dat alles op straat ligt, dat mededogen een vergeetwoord is en schaamteloos eigenbelang wordt gezien als voorwaarde voor succes, maar ik kan de heersende mentaliteit niet meer zuiver beoordelen.”

De val van Thomas G. laat zich een geëngageerde roman noemen, thema’s als de kracht van de publieke opinie, het gebrek aan kennis bij het gemiddelde publiek dat geen belemmering meer vormt voor een mening of oordeel, de geringe ruimte voor dialoog in het publieke debat, ze spelen allemaal een rol in de affaire Thomas G. Tegelijk maakt Noordervliet zich niet schuldig aan dezelfde vergrijpen. Haar verhaal is geen directe kritiek maar gaat de dialoog aan.

“En dat terwijl die me juist intrigeert: als iets een representatie is van leegte, dan is het de wereld van mode en styling wel, voor mij als filosoof een interessante bewering over de huidige werkelijkheid: ethiek volledig vervangen door vluchtige esthetiek.”

De wisselende perspectieven maken het verhaal van de affaire Thomas Geel interessant, de verschillende belangen, de verschillende belevingen, ieder zijn eigen motieven en observaties. We zien niet alleen de familie van Thomas G. (zijn vrouw Isa, zijn dochter Leonie en zijn zoon Arthur), maar ook zijn directe collega Anne en journalist Joris die verslag wil doen van de affaire en daaromheen liggende verhaal.

Het manuscript van Thomas is een verhaal dat een heel nieuw verhaal binnen de verhaalwereld van de roman introduceert. Noordervliet brengt al deze verschillende verhalen samen tot één geheel, tot een roman die onze huidige tijd aan het licht brengt en overdenkt. Die meer is dan alleen maar kritiek. Door de verschillende personages en verhalen samen te brengen schetst de auteur een treffend en confronterend beeld van onze tijd.

Noordervliet schrijft haar verhaal bovendien in prachtige zinnen, gebruikt verloren woorden en vertelt schijnbaar zonder compromissen. Dat is wat deze literaire roman interessant maakt. De spanning van het plot, van het willen weten wat er precies gebeurd is en hoe het leven van Thomas in elkaar zat, samen met de filosofische overpeinzingen en vraagstukken en de ingenieuze manier waarop de auteur dit allemaal samenbrengt is erg indrukwekkend en nodigt uit tot herlezing nadat de laatste pagina’s zijn omgeslagen. Ook omdat het einde van de roman wat uit het niets lijkt te vallen en geen oplossing of ‘waarheid’ biedt. Een open einde dat nog alle kanten op kan, je moet het als schrijver durven en als lezer aankunnen/kunnen waarderen, maar dan heb je ook wat.