Universele thema's met beide benen op de grond

Peter Zantingh is journalist en plaatsvervangend chef van de weekendkrant bij NRC Handelsblad. De debuutroman van Zantingh verscheen in 2011 bij De Arbeiderspers en ‘Een uur en achttien minuten werd genomineerd voor de publieks- en juryprijs van de Dioraphte. Voor zijn derde roman, ‘Na Mattias’ stapte Zantingh over naar uitgeverij Das Mag.

‘Na Mattias’ is geen verhaal over Mattias, maar over het leven na zijn onverwachte dood bij een schietpartij in uitgaansgelegenheid Feathers. We krijgen als lezer een inkijkje in de levens van de mensen in zijn directe (en minder directe) omgeving. We leren vriendin Amber, beste vriend Quentin, moeder Kristianne en opa en oma Riet en Hendrik kennen zonder Mattias gekend te hebben.

Schrijven is de kunst van het weglaten en dat gaat zeker op voor Zantingh. ‘Na Mattias’ is subtiel en gaat over een verlies maar laat ook zien dat het dagelijks leven doorgaat. De roman speelt niet op je sentiment maar is juist zo sterk vanwege alles wat niet gezegd of beschreven wordt. Door de verschillende inkijkjes in heel verschillende levens en generaties en de broze verhoudingen die tussen die levens over zijn na het wegvallen van Mattias (bijvoorbeeld tussen zijn moeder en zijn vriendin) komen we langzaam een beetje meer te weten over Mattias.

Hoewel hij duidelijk het middelpunt van het verhaal vormt, schittert hij door afwezigheid. Iedereen ziet zijn ‘eigen’ Mattias en anderen zijn slechts via de zijlijn betrokken bij zijn leven, soms zelfs zonder het zelf te weten. De grote lijn in het verhaal is niet duidelijk aanwezig, maar Zantingh weet de spanning toch vast te houden. De losse verhalen zouden prima afzonderlijk gelezen kunnen worden, maar zijn via kleine details op intelligente wijze met elkaar verweven en dat zorgt dat alles aan het einde moeiteloos in elkaar past, de subtiele manier waarop de auteur deze structuur heeft aangebracht is bijzonder. Het verhaal is rond, afgemaakt en tegelijk zeker niet afgesloten. Het einde is een nieuw begin, iedereen moet en gaat verder op zijn of haar eigen manier. De wereld is kleiner dan je denkt, maar daar hoeven we niet sentimenteel van te worden.

“De dagen erna bestonden uit uren, minuten en seconden, dat moet wel, want zo is het altijd gegaan, maar ik ben er niet bij geweest. Ik heb het niet zien gebeuren.”

Iedereen gaat op zijn eigen manier om met het verlies van Mattias en hoewel dat verdriet en die rouw universeel en tijdloos is, is de roman van Zantingh dat niet. ‘Na Mattias’ is een product van deze tijd, een roman die tussen de regels door zaken als aanslagen, schietpartijen, de vluchtelingencrisis, de opwarming van de aarde en het leven via sociale media aan de kaak stelt. Dat maakt de roman zo herkenbaar voor lezers van nu. “Mijn verdriet was van iedereen die zijn Facebookprofielfoto aanpaste. Het was van Twitter. Het werd gestript en doorverkocht als hashtags en pageviews.”

Een universeel thema als uitgangspunt, maar tegelijk met twee benen in de werkelijkheid. Zoveel ruimte voor eigen interpretatie en toch een afgerond verhaal, al met al is ‘Na Mattias’ een heel indrukwekkende roman die niemand onberoerd zal laten.