Grote levensvragen in een klein boek

De val van de pelikaan van Ronald Westerbeek is het dunste boekje dat op mijn plank ongelezen boeken staat, dus valt mijn keus daarop op in de week van het vergeten boek. Nu ik het uit heb, vraag ik mij af of ik het boekje niet beter kan vergeten.
Volgens mij heb ik het ook in 1998 gelezen toen het uitkwam. Toen ik het een paar jaar geleden zag in een tweede handsboekwinkel nam ik het mee. Er zijn twee verhalen van zeemannen in dit boek. In de 18de eeuw gaat een Joodse jongen, Jonas varen van Amsterdam naar de westkust van Afrika, komt daar in aanraking met de slaventransport naar Curaçao en tenslotte belandt hij India. De marconist Arnold Frediks legt bijna dezelfde route af aan het eind van de 20ste eeuw op een zeesleper. De gebeurtenissen tussen de zeemannen worden steeds afgewisseld, waarbij de marconist zijn eigen verhaal vertelt en de het leven van Jonas wordt ons verteld door een algemeen verteller. Ze zijn allebei bij de vlucht. Jonas krijgt door wat hij ziet grote levensvragen. Arnold is al wat ouder en zijn levensvragen passen tegenwoordig in een burn out. Voor een klein boekje zijn het echt hele grote vragen over de schuld die we als mensen hebben aan de ellende in de wereld. In dit boek is het allemaal gekoppeld aan God & de kerk. De diepte van die vragen past prima bij de grootsheid van de oceanen, waar een groot gedeelte van het boek zich afspeelt, maar tegelijkertijd merk ik dat er veel bij wordt gehaald; Arnold overdenkt zijn relatie met zijn vrouw, zijn ouders en dat terwijl hij worstelt met het geloof in God. Jonas wordt gezet op een spionageklus die niet wordt uitgewerkt. Uiteindelijk geeft het verhaal geen antwoorden, maar voelt het alsof wijze inzichten op een presenteerblaadje worden aangereikt. De verhouding lijkt zoek.

Maar waardoor ik het boekje eerder snel wil vergeten is doordat ik zie dat er in 1998 het N woord gebruikt kon worden en dat bij vraagstukken over schuld in het kolonialisme. Gelukkig heeft Ronald Westerbeek in zijn boek wel een suggestie over wat ik nu kan doen:
‘Soms,’ zegt hij met een verrassende verbetenheid in zijn stem, ‘moet je een daad stellen. Een glas in zee gooien, een manuscript verbranden, een brief uit je raam laten waaien, een boek in je tuin begraven.’