rauw…

“Anne, de wereld is niet mooi, maar jij kunt haar een beetje mooier kleuren.”

Aan dit liedje van Herman van Veen moet ik denken nu ik het boek De belofte van Damon Galgut uit heb.
Anne staat dan voor Amor Swarts, een meisje die hoort hoe haar vader aan haar stervende moeder belooft om de zwarte hulp Salome, een eigen huis te geven. Het is midden in de jaren 80 en het verhaal speelt zich af in Zuid-Afrika. Het is een onmogelijke belofte, maar Amor is vastbesloten om haar familie hieraan te herinneren.
Elke begrafenis, als de jaren verstrijken, komt ze hier op terug. Het zijn er vier, eerst overlijdt haar moeder, dan haar vader, en tenslotte ook haar zus en broer. Iedere keer is de situatie in Zuid-Afrika veranderd, van apartheid naar democratie, naar het huidige Zuid-Afrika met wanbeleid met waterrestricties en stroomuitval. Maar niet alleen het politieke klimaat wordt met pennestreken opgetekend door Damon Galgut. Nee juist dat menselijke falen, komt zo goed naar voren in dit verhaal en dat wordt vertelt in al zijn facetten met poep en pies, maar misschien juist ook door de sterf- en begrafenisscenes. Dat contrasteert met Amor’s verschijning (karakter). Juist omdat zij voor een ander leven gekozen heeft en eigenlijk bij elke begrafenis met moeite gevonden kan worden. Dit moet wel een dieper betekenis hebben; een leven van barmhartigheid en recht is zeldzaam. Ik vermoed dat Damon Galgut hiermee maar wil aangeven hoe lastig het is om recht te doen in het huidige Zuid-Afrika. Heeft Amor de belofte kunnen inlossen of is het te laat? Kandat haar worden aangerekend?
Voor wie de geschiedenis van Zuid-Afrika kent, lijkt de roman iets voorspelbaars te hebben, zeker als je ziet hoe de doodsoorzaken steeds extremer worden en er bij elke begrafenis een andere ‘geloof’ het afscheidsritueel wordt opgevoerd, De kracht van deze roman zit vooral in de verteller die in en uitzoomt en details aan het verhaal toevoegt, die in andere romans niet genoemd worden. Bovendien is er een open einde, dus is het eigenlijk aan de lezer hoe het afloopt. Waarbij de vragen blijven zoals ik ze hierboven stel.

Ik luisterde deze roman als luisterboek. Daphne Holtland heeft een vrij stabiele stem met weinig intonatie in de dialogen, quotes of teksten uit een andere taal. Je moet vooral opletten als de schrijver in details een leven beschrijft, zonder dat de naam genoemd wordt, die gaat vaak minuten lang door, waardoor je de draad van het verhaal kwijt kunt raken als luisteraar.