Boeiend debuut op basis van een historische gebeurtenis

Het papieren paradijs is het verhaal van Anna Pannekoek die in 1840 ontdekt dat haar man, de eerzuchtige predikant Arend van den Brandhof een plan maakt om naar Suriname te emigreren. Hij is dan al lange tijd predikant in Elst en krijgt geen nieuw beroep. Er is ook geen vacature in Suriname, maar samen met twee andere predikanten (één daarvan is zijn zwager Dirk Copijn) bedenkt hij een kolonisatieproject, waarbij arme boeren in Nederland een stuk grond in Suriname gaan bewerken. Dit is echt gebeurd en daar heeft Marlies Medema een boeiende historische roman over geschreven. Anna Pannekoek, die een longziekte en 8 kinderen heeft, wil niet emigreren, maar ze is inmiddels al lang genoeg getrouwd met Arend en ze weet dat ze niet tegen hem in kan gaan. Na deze introductie gaat de roman terug in de tijd en vertelt Anna over haar jeugd rond 1811 en later 1820. Anna Pannekoek komt uit een voornaam geslacht kwam, maar haar jeugd was niet zonder zorgen. Haar broer sterft aan suikerziekte en haar jongere zusje is verdronken. Daar voelt Anna zich schuldig over. Zij heeft daar een chronische longaandoening en een panische angst voor varen aan overgehouden. Tegen de tijd dat ze kan trouwen, ontdekt ze dat haar ouders haar huwelijk hebben geregeld met Arend van den Brandhof en dus loopt het mis met haar jeugdliefde. Anna is zelf aan het woord en vertelt in de tegenwoordige tijd. Die schrijfstijl zorgt ervoor dat de gebeurtenissen lekker vlot lezen. Elk hoofdstuk springt verder in de tijd en je ontdekt hoe verschillend Arend en Anna in het leven staan en ondertussen ook hoe het leven er in Nederland in de 19e eeuw eruit ziet. Lang lijkt het er niet van te komen die emigratie, maar halverwege het boek maken ze dan toch de oversteek naar Suriname. Het leven in Suriname is veel moeilijker dan verwacht. Die hoofstukken maken minder grote stappen in de tijd, want de rest van het verhaal bestrijkt nog maar een half jaar, maar wat een ontwikkelingen! Allereerst is er niet gewoon woonruimte, breekt er een epidemie uit, worden de verschillen in werkwijze tussen Arend en Dick duidelijk en komt het tot een moord. De confrontatie met de slavernij doet Anna beseffen dat hoe gevangen zij ook zit in haar eigen leven, het altijd nog erger kan. Het is hartverwarmend om te lezen hoe Anna Pannekoek er het beste van maakt, terwijl er om haar heen veel mensen sterven. Tenslotte is er een bloedkoralen ketting die meer mensen met elkaar verbindt dan gedacht. Het is die ketting, die als een rode draad door het verhaal loopt, waarmee volgens mij een fout is gemaakt in het begin van het verhaal. Hij wordt gevonden in 1811 door Anna, terwijl zij hem al draagt in 1810 tijdens een belangrijke scene. Verder is prima boek om te lezen, door de Nederlandse setting voelt het vertrouwd aan en Suriname wordt door deze roman dichterbij gebracht.