Meer dan 5,3 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Kijk verder!

Antoinette Schram 06 februari 2020
Soms kan een boek met zoveel bombarie door de uitgever worden neergezet, dat het gelijk je aandacht trekt. Dat overkwam mij bij de roman Wie omkijkt van Jeanine Cummins. Het boek staat op de voorkant van de voorjaarsaanbieding van uitgeverij Kokboekencentrum en wordt aangekondigd als de internationale literaire sensatie van 2020. De roman wordt vergeleken met de klassieker van John Steinbeck: De druiven der gramschap. Jeanine Cummins heeft een verhaal over een moeder die haar zoon in veiligheid wil brengen, nadat zijn vader en heel haar familie is vermoord tijdens een familiefeest in Acapulco. De reis die deze Mexicaanse moeder maakt, volgt het gevaarlijke pad van zoveel migranten uit Midden Amerika een heeft slechts één bestemming: de Verenigde Staten.

Meer informatie had ik niet nodig om uit te kijken naar dit boek. Ik kreeg de drukproef van de Nederlandse uitgever op 21 januari, de dag dat het boek American Dirt, in de Verenigde Staten verscheen en kon beginnen met lezen nog voor het eerste tumult rond deze roman Nederland bereikte.

Het begint met een sterk staaltje actie: Kogels vliegen door de badkamer waar Luca net staat te plassen. Zijn mami (de roman heeft bijna op elke pagina Spaanse termen, die meestal wel duidelijk worden door het verhaal) komt in de badkamer en zij verstoppen zich in een douchecel, die amper bescherming biedt. Ze horen hoe ze worden gezocht door de bendeleden van het plaatselijke drugskartel, maar blijkbaar is deze verstopplek goed genoeg. Als de politie op de plaats delict komt, weet Lydia dat ze niemand kan vertrouwen omdat agenten meewerken met de kartels. Dus al vrij snel wordt de lezer meegenomen in een spannende thriller waarin Lydia en Luca wegkomen uit Acapulco om het gevaar te slim af te zijn. Hoewel vooral Luca, nog maar 8 jaar lijkt slim met zijn wonderlijke kennis over typografie.

Door middel van flashbacks krijgt de lezer gedoseerd informatie over het verleden van Lydia en zo wordt duidelijk dat zij bevriend was met Javier, de baas van het drugskartel. Lydia voelt zich verraden door de vriendschap met de slechterik. Het geeft het verhaal even een extra dimensie, maar al gauw draait het alleen om overleven en leer ik Lydia kennen als een vrouw die overal gevaar ziet. Soms is dat goed te begrijpen. Het meeliften op de goedertreinen (voor migranten in Mexico een manier op lange afstanden te overbruggen) zijn invoelbaar spannend geschreven. Steeds is zij geshockt over wat zij meemaakt en ontdekt op haar vlucht naar de Verenigde Staten. “Vergeet niet om doodsbang te zijn.” zegt Lydia keer op keer, maar op een gegeven moment gaat dat vervelen. Ik kreeg moeite om het boek uit te lezen, alsof de reis te lang duurt omdat Jeanine Cummins alle facetten die migranten meemaken onderweg wil benoemen. Daar gaat het wat mij betreft mis, want het loopt altijd goed af. Echte gevaren, zoals verkrachting en beroving lijkt allemaal net buiten beeld te gebeuren. Over een aanranding die Lydia overkomt, wordt niet meer geschreven dan dat er een pink glijdt langs haar kruis. Het drama waar de roman mee opent lijkt Lydia nauwelijks te veranderen behalve dan dat ze zo paranoia wordt en die geweldige moeder blijft en de ijzersterke scenes zijn uiteindelijk een zeldzaamheid.

Ik had verwacht dat het lezen van dit boek mij meer bewust zou maken van de levens van de migranten in Midden Amerika. Ik dacht dat de wreedheid er vanaf zou spatten en dat de onrechtvaardigheid mijn hart in beweging zou zetten, maar die kracht heeft dit boek niet. Literair vind ik het niet verheffend, daarvoor zijn de karakters te cliché. Er is gekozen voor een alwetend verteller, die afwisselend Luca en Lydia volgt en zonder aanleiding wisselt tussen die twee. Verderop in het boek wordt op deze manier ook de verhalen van personen die Lydia ontmoet verteld. Ik ervaar het als een stijlbreuk. De gelaagheid die er in het begin van de roman in zat, komt niet meer terug.

Ondertussen heb ik gehoord dat Jeanine Cummins een aanzienlijk bedrag heeft gekregen voor deze roman. Geen wonder dat de uitgevers groot moeten uitpakken voor de promotie van Wie omkijkt. Het heeft mij inderdaad verleid tot het lezen van dit boek. Het is daarmee ook een aanzet om te onderzoeken wie er nog meer over Mexico en migranten heeft geschreven. Ik zou andere lezers aanraden om daar mee te beginnen.

Maar eerlijk is eerlijk, als Jeanine Cummins het boek niet had geschreven of mijn favoriete uitgever dit boek niet had gepromoot, was ik waarschijnlijk nooit op dat idee gekomen.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Antoinette Schram