Lezersrecensie
Complex maar adembenemend meesterwerk
Een waanzinnig ambitieuze science fiction-roman in twee delen. We leven een paar duizend jaar na vandaag. De Aarde is verwoest. De mensheid is over enkele tientallen planeten ergens in het heelal uitgezwermd, en er is een soort van universele regering, met een regime, de “Hegemonie” waar het grootste deel van de planeten deel van uitmaken. De planeet Hyperion maakt er nog géén deel van uit, en op Hyperion is iets aan de hand. Blijkbaar staan daar ergens “tijdstombes”, lege graftomben en een sfinx waarrond de tijd in de omgekeerde richting beweegt. Daar houdt ook een half organisch, half mechanisch bloeddorstig monster huis. In deel 1 vertrekken zeven personages op een expeditie naar Hyperion, goed wetend dat de kans klein is dat ze die overleven. Om hun kennis over Hyperion te delen en daardoor hun overlevingskansen te verhogen, beslissen ze om onderweg elk het verhaal te vertellen over hun ervaring met Hyperion. Zo wordt het expeditieverhaal een raamverhaal.
Die individuele verhalen brengen ons zowat overal. Simmons maakt er ook gebruik van om verschillende genres te combineren. Er is een ontdekkingreizigersverhaal, een vrij klassiek SF-actieverhaal, een haast satirische autobio van een dichter, een familiedrama, en een hard boiled detectiveverhaal waarvan de openingspagina’s recht uit Raymond Chandler komen en het slot uit William Gibsons Neuromancer. Elk verhaal komt uiteindelijk op Hyperion terecht en geeft een andere kijk op wat daar aan de hand is. Het geheel biedt een onwaarschijnlijk complex en gedetailleerd beeld van een toekomstige maatschappij. De plot is bijzonder complex maar het lijkt erop dat Simmons het allemaal aan mekaar kan houden. Niet alle verhalen zijn even sterk, vooral het detectiveverhaal is een tijdlang plat cliché op het irritante af. En het laatste verhaal, een onmogelijkeliefdesverhaal, brengt uiteindelijk een overdreven stroomversnelling waarin teveel cruciale informatie te snel gegeven wordt, waarna in het raamverhaal een ultrakorte epiloog volgt die compleet open eindigt – over naar deel 2 dan maar.
“Hyperion” bevat een paar korte passages waarin Simmons zich aan sciencetechnobabbel bezondigt – de ene “nieuwe” technische term na de andere om toch maar duidelijk te maken dat we in science fiction en een verre toekomst zitten. Maar het schetsen van een wereld is adembenemend. Het boek zwemt ook (soms te veel) in literaire verwijzingen, maar ook voor de minder pedante lezer creëren die nog altijd een unieke diepgang.
Deel 2, “The Fall of Hyperion”, is letterlijk duizelingwekkend. In het eerste derde hangen de pelgrims rond de Tijdstombes en verdwijnen om één of andere reden de één na de ander uit het verhaal. Tegelijk verlegt het verhaal zich naar de galactische “hoofdstadplaneet” Tau Ceti, waar politici en generaals wijs proberen te raken uit een aanval van de Ousters, nakomelingen van het menselijk ras die zich ver verspreid hebben van de Hegemonie en nu van plan lijken om Hyperion te veroveren. De derde partij in wat na één derde van het verhaal een ultieme galactische oorlog wordt, is de Technocore, de met mekaar verbonden artificiële intelligenties die door de mens gecreëerd zijn, zich enkele eeuwen geleden onafhankelijk hebben verklaard, maar de mensheid nog wel technisch ondersteunen – tot ze dat niet meer doen. Dat is de meest begrijpelijke en ook de sterkste verhaallijn, met een paar bijzonder straffe twists.
Eigenlijk is het pas na één derde van het boek, wanneer Simmons een hele reeks krankzinnige verhaallijnen begint uit te werken, dat The Fall of Hyperion meeslepend wordt. Het verhaal dendert voort als een rollercoaster, de vreemde elementen tuimelen over mekaar, maar je hebt toch het gevoel dat je in een coherent, spannend verhaal zit al begrijp je het niet 100%. En de meeste van de talrijke personages zijn bijzonder levensecht.
Ook in deel 2 irriteren de eindeloze Keats-gedichten meer dan ze indruk maken. En het gefilosofeer en getheologiseer is ook nogal zwaar op de hand. Maar toch is het vaak de moeite. De ethicus Sol worstelt bijvoorbeeld met het gebaar van Abraham die bereid is om op bevel van God zijn zoon Isaac te offeren. En hij komt tot twee bijzonder straffe inzichten. Het eerste: het gaat niet om de gehoorzaamheid van Abraham, of Abrahams liefde voor God die groter zou moeten zijn dan die voor zijn zoon. De les voor de mensheid is dat God Abraham net tegenhoudt, en zo duidelijk maakt dat mensen nooit meer God boven hun geliefden mogen stellen.
Die individuele verhalen brengen ons zowat overal. Simmons maakt er ook gebruik van om verschillende genres te combineren. Er is een ontdekkingreizigersverhaal, een vrij klassiek SF-actieverhaal, een haast satirische autobio van een dichter, een familiedrama, en een hard boiled detectiveverhaal waarvan de openingspagina’s recht uit Raymond Chandler komen en het slot uit William Gibsons Neuromancer. Elk verhaal komt uiteindelijk op Hyperion terecht en geeft een andere kijk op wat daar aan de hand is. Het geheel biedt een onwaarschijnlijk complex en gedetailleerd beeld van een toekomstige maatschappij. De plot is bijzonder complex maar het lijkt erop dat Simmons het allemaal aan mekaar kan houden. Niet alle verhalen zijn even sterk, vooral het detectiveverhaal is een tijdlang plat cliché op het irritante af. En het laatste verhaal, een onmogelijkeliefdesverhaal, brengt uiteindelijk een overdreven stroomversnelling waarin teveel cruciale informatie te snel gegeven wordt, waarna in het raamverhaal een ultrakorte epiloog volgt die compleet open eindigt – over naar deel 2 dan maar.
“Hyperion” bevat een paar korte passages waarin Simmons zich aan sciencetechnobabbel bezondigt – de ene “nieuwe” technische term na de andere om toch maar duidelijk te maken dat we in science fiction en een verre toekomst zitten. Maar het schetsen van een wereld is adembenemend. Het boek zwemt ook (soms te veel) in literaire verwijzingen, maar ook voor de minder pedante lezer creëren die nog altijd een unieke diepgang.
Deel 2, “The Fall of Hyperion”, is letterlijk duizelingwekkend. In het eerste derde hangen de pelgrims rond de Tijdstombes en verdwijnen om één of andere reden de één na de ander uit het verhaal. Tegelijk verlegt het verhaal zich naar de galactische “hoofdstadplaneet” Tau Ceti, waar politici en generaals wijs proberen te raken uit een aanval van de Ousters, nakomelingen van het menselijk ras die zich ver verspreid hebben van de Hegemonie en nu van plan lijken om Hyperion te veroveren. De derde partij in wat na één derde van het verhaal een ultieme galactische oorlog wordt, is de Technocore, de met mekaar verbonden artificiële intelligenties die door de mens gecreëerd zijn, zich enkele eeuwen geleden onafhankelijk hebben verklaard, maar de mensheid nog wel technisch ondersteunen – tot ze dat niet meer doen. Dat is de meest begrijpelijke en ook de sterkste verhaallijn, met een paar bijzonder straffe twists.
Eigenlijk is het pas na één derde van het boek, wanneer Simmons een hele reeks krankzinnige verhaallijnen begint uit te werken, dat The Fall of Hyperion meeslepend wordt. Het verhaal dendert voort als een rollercoaster, de vreemde elementen tuimelen over mekaar, maar je hebt toch het gevoel dat je in een coherent, spannend verhaal zit al begrijp je het niet 100%. En de meeste van de talrijke personages zijn bijzonder levensecht.
Ook in deel 2 irriteren de eindeloze Keats-gedichten meer dan ze indruk maken. En het gefilosofeer en getheologiseer is ook nogal zwaar op de hand. Maar toch is het vaak de moeite. De ethicus Sol worstelt bijvoorbeeld met het gebaar van Abraham die bereid is om op bevel van God zijn zoon Isaac te offeren. En hij komt tot twee bijzonder straffe inzichten. Het eerste: het gaat niet om de gehoorzaamheid van Abraham, of Abrahams liefde voor God die groter zou moeten zijn dan die voor zijn zoon. De les voor de mensheid is dat God Abraham net tegenhoudt, en zo duidelijk maakt dat mensen nooit meer God boven hun geliefden mogen stellen.
1
Reageer op deze recensie
