Pick your battles

Dit is een boek dat ik niet had willen lezen. Ik kreeg het opgestuurd om te jureren voor de Hebban Debuutprijs en dus las ik het van begin tot eind. Het liet me gekleineerd en verdrietig achter. Wat heeft een vrouw meegemaakt dat ze de noodzaak voelt een dergelijk boos en cynisch boek te schrijven? Over autisme, want Bianca Toeps is autist en heeft blijkbaar altijd het gevoel dat ze zichzelf en de rest van de autisten moet verdedigen. Wat lijkt me dat een verschrikkelijk gevoel, om altijd maar paraat te moeten zijn om een strijd te leveren. Maar of dit nu de juiste manier is?


Ik weet niet echt veel over autisme en ben oprecht geïnteresseerd, maar krijg bij het lezen van dit boek het gevoel dat ik dat niet mag zijn. Er is een duidelijk scheiding in de wereld volgens Toeps: autisten en niet-autisten (of het moeilijke 'neurotypischen' wat ik nog enger vind klinken, eng in de zin van nauw). Het lijkt alsof alle niet-autisten tegen de autisten zijn. Alsof 'wij' de autisten vertellen dat ze zich niet aan moeten stellen, dat ze zich aan moeten passen, dat ze 'normaal' moeten doen. Nou zijn er vast momenten waarop dat gebeurt en ook de geschiedenis is niet rooskleurig, maar de haat die af en toe uit dit boekt tevoorschijn komt is verschrikkelijk. En het ergste is nog wel: ik voel me aangesproken. Ik voel me de niets begrijpende neurotypische persoon.


Een persoonlijk verhaal recenseren is altijd moeilijk. Dit zijn Toeps' ervaringen. Dit zijn Toeps' gevoelens. Wie ben ik om daar een mening over te hebben? Dat probeer ik dus ook niet te doen. Wat ik naar mijn mening wel mag beoordelen is de stijl waarin dit boek is geschreven en het doel wat Toeps' met het boek voor ogen had. Als ik het goed begrepen heb is dit boek een uitleg over autisme met handige tips voor autisten én niet-autisten. Een soort 'hoe-ga-ik-met-mijn-autisme-om' of 'hoe-ga-ik-met-een-autist-om'. Hartstikke goed idee om zo'n boek te schrijven, zeker door een ervaringsdeskundige als Toeps! De manier waarop stuit mij echter tegen de borst. Vrijwel het gehele boek heeft een sarcastische en soms cynische ondertoon. Het is de autisten versus de wereld. Niemand begrijpt hen. Alle wetenschappers zitten fout, behalve een enkeling. Het is een lofzang op het autisme, op de autist, maar komt niet tot zijn recht door de soms wel erg kinderachtige schrijfstijl. Die stijl is denk ik heel normaal voor een blog, een kortere tekst. Ik denk dan ook dat Toeps een goede blogger is. Als boek gaat de stijl me op den duur tegen staan. Dat blijkt ook wel uit de verhalen van Daniëlle, Sander en Melissa, die Toeps aan haar boek heeft toegevoegd. Deze blijken vele malen leesbaarder en volwassener te zijn.


"Pick your battles," schrijft Toeps in haar nawoord. Ze beschrijft autisten die zó boos zijn dat niemand het meer goed kan doen. Daar moet je voor waken. Daar ben ik het zeker mee eens. Toch zou ik Toeps willen vragen haar boek nog eens door te lezen, want is ze daar niet per ongeluk zelf ook in beland?


Ondanks alles moet ik toegeven dat ik één keer hard gelachen heb. Om precies te zijn in hoofdstuk 7, acht dingen die we niet meer willen horen. Nummer 8: "'Het komt vast door de vaccinaties.' Nee." Inderdaad! Geen woord meer aan vuil maken!