Recht voor haar raap

Hoe recenseer je een autobiografie? Dat ging door mijn hoofd tijdens het lezen van het nieuwe boek van Rosemarijn Milo. Eerder schreef Milo boeken over haar grootmoeder, grootvader en moeder. In ‘Rollenspel – Herinneringen uit een doolhof’ vertelt ze over haar eigen leven. Omdat ik liever geen mening geef over hoe iemand zijn of haar leven heeft geleid, wil ik dat in dit geval ook niet doen.

Gelukkig zijn er meerdere facetten aan een boek, die ik wel kan beoordelen. Taalgebruik is er daar een van. Op het gebied van taal heb je niets te vrezen bij het lezen van een boek van Milo. Na een carrière als advocaat en rechter hoef je niet bang te zijn dat iemand niet eerder geschreven heeft. Mogelijk heeft er niemand ooit zoveel geschreven! Milo weet dan ook op indringende wijze haar leven te beschrijven. Ze spaart daarbij je gevoelens niet en dat hoeft ook helemaal niet. Recht voor zijn (haar?) raap, daar hou ik wel van!

Ook de opbouw van het boek is bijzonder. Elk hoofdstuk beschrijft een rol die zij in haar leven gespeeld heeft. Denk aan de rol van kind, zus, moeder en grootmoeder, maar ook echtgenote, viermaal zelfs. Stuk voor stuk persoonlijke rollen. Daarnaast heeft Milo zoals ik al eerder schreef ook een rijke carrière gekend, met rollen als advocaat, rechter, maar ook musicienne. Elke rol wordt beschreven aan de hand van tenminste één voorbeeld, maar vaak draagt Milo meerdere voorbeelden aan. Dat doet ze veelal aan de hand van brieven die zij eerder geschreven heeft aan Hans, de man met wie zij correspondeerde.

Normaliter schrijf ik in mijn recensies ook een korte samenvatting van het boek. Ik kies er bewust voor om dit nu niet te doen. Ten eerste zou ik daarmee veel te veel verklappen en ten tweede, ik weet niet hoe ik Milo’s leven in een paar zinnen zou moeten samenvatten. Als Milo daar zelf een dikke 400 pagina’s voor nodig heeft, wie ben ik dan om daar de hoogtepunten uit te kiezen en samen te vatten? Dus dat doe ik lekker niet. In plaats daarvan deel ik een kort citaat uit hoofdstuk 3 – Schoolmeisje. Een citaat waarin ik mijn ervaringen met Milo herken:

“Al in de eerste klas van de lagere school, zo klein als ik was, verzon ik mijn eigen wereld. Ik liep naar school, haalde vlak bij school een klasgenootje op en begon haar mijn verzinsels te vertellen. Ze hing aan mijn lippen en het ging er bij haar in als koek.”

Milo is een vertelster. Als zij begint te vertellen, dan luister je. Of in dit geval: dan lees je. Eerder las ik ‘Voordat alles beter werd’, de losstaande roman die deels gebaseerd is op haar broer Erik, en de drie boeken uit haar familiedrieluik ‘Een vervlogen droom’, ‘Het hoge woord’ en ‘Eén jaar uit het leven van P.M.C.J.S.’. Die boeken boeiden me stuk voor stuk enorm. ‘Rollenspel’ is op geen enkele manier met deze eerdere werken te vergelijken en daarom doe ik dat ook niet. Het is een geheel nieuwe ervaring. Een intense ervaring mag ik wel zeggen.