Meer dan 5,3 miljoen beoordelingen en recensies Organiseer de boeken die je wilt lezen of gelezen hebt Het laatste boekennieuws Word gratis lid
×
Lezersrecensie

Ziek-zijn is geen strijd

Ellen Rodrigo 23 juli 2019
Hanna Bervoets (Amsterdam 1984) heeft met ‘Welkom in het rijk der zieken’ haar achtste roman geschreven. Naast romans schrijft Bervoets toneel, korte verhalen en essays.Verhalen over ziek zijn fascineren Bervoets: ze heeft veel mensen ontmoet met aanhoudende gezondheidsklachten en kampt ook zelf met een chronische ziekte.

Het uitgangspunt voor deze roman over chronisch ziek-zijn is “Illness as Metaphor” van Susan Sontag, waarin zij laat zien dat rondom ziekte en genezing vaak termen gebruikt worden die ontleend zijn aan oorlog en strijd.

Twee verhaallijnen, twee parallelle werelden. Het eerste verhaal, spelend in de realiteit, handelt over Clay die lichamelijke klachten heeft en op zoek is naar een diagnose en genezing. Dit deel laat zien hoe Clays leven en relatie met Nora ingrijpend veranderen door zijn ziekte en alles wat daarmee samenhangt. In het tweede verhaal is Clay terechtgekomen in een parallelle wereld, Het rijk der zieken. Hij wordt in deze bedreigende wereld opgevangen en begeleid door Susan, die hier goed de weg lijkt te kennen. Susan laat hem zich thuis voelen in deze wereld, waar andere regels gelden en waar de zieken gedoemd zijn hun lichaam met zich mee te zeulen.

In de echte wereld is Clay bang de grip op zijn leven kwijt te raken en probeert hij orde en structuur aan te brengen: gebeurde dit vóór of na de Grote Koorts? Het ziek-zijn beheerst zijn doen en laten. Zodra er een diagnose is - Q-koorts, is hij opgelucht- er is daadwerkelijk iets aan de hand - hij is géén aansteller, maar al snel verandert die opluchting in verdriet en teleurstelling: genezing is niet mogelijk, hij zal chronisch ziek blijven.
Hij leert Marla kennen, ook een chronisch zieke. Waar Clay de strijd aangaat met zijn ziekte, lijkt Marla geaccepteerd te hebben niet te genezen en probeert ze om te gaan met de situatie. Kun je strijden tegen je ziekte of is het beter er het beste van te maken in de gegeven omstandigheden? Dat is een groot thema in deze roman. Andere thema’s: chronisch ziek zijn, identiteit, vriendschap, omgaan met je angsten.

Bervoets schrijft in een vlotte en toegankelijke taal, zonder ingewikkelde constructies of zinnen. Haar taal is direct en duidelijk. Voor de parallelle wereld maakt ze nieuwe woorden en begrippen, zoals “identiteken” en “hoopsmook”. Deze passen uitstekend bij het verhaal en zijn geloofwaardig, net als de wereld die ze ons voorschotelt. Opvallend is dat in het eerste deel gebruik gemaakt wordt van een niet-chronologische vertelwijze, die zorgt voor een gevoel van vervreemding, er een verteller is die vooruit wijst naar toekomstige gebeurtenissen, “Zo ver is het nu nog niet” (p.18) en dat het geheel in het jij-perspectief wordt verteld. De grote vraag is wie die ‘jij’ is die aangesproken wordt en door wie dat gebeurt. Is het de lezer? Is het Clay? Is het de zieke Clay die de gezonde Clay aanspreekt? Spreekt Susan Clay aan?

‘Welkom in het rijk der zieken’ is een vernieuwende en leesbare roman die aan het denken zet en waarin Bervoets durft te experimenten met taal, vorm en structuur. Hoewel het een meer dan geslaagde poging is inzicht te geven in het leven van mensen met een chronische ziekte, is dit niet Bervoets' beste werk.

Reageer op deze recensie

Meer recensies van Ellen Rodrigo