Het geheel en de delen

Tja, je moet er even voor gaan zitten: Skippy tussen de sterren van Paul Murray lees je niet 'zomaar' in één avond uit. Het boek telt maar liefst 663 pagina's! Met veel vaart en originaliteit beschrijft Murray een periode uit het leven van een aantal personages op het Ierse internaat Seabrook. Ieder heeft zijn of haar eigen verhaal en allemaal hebben ze te maken met Skippy, wiens dood centraal lijkt te staan in dit boek.

Daniel Juster, ook wel Skippy, is veertien als hij plotseling overlijdt in een donutbar. Hij weet nog net een laatste, in frambozensaus geschreven, boodschap voor Lori, het meisje van zijn dromen, achter te laten. De dood van Skippy is de motor van het boek. Murray gaat met behulp van flasbacks terug naar de tijd die vooraf ging aan het overlijden van de jongen. Een optocht van vrienden, treiteraars, docenten en andere lieden maakt de lezer duidelijk dat iedereen een stuk van het verhaal rond Skippy met zich mee draagt. Al met al komen er wel twintig verschillende perspectieven langs en dat maakt dat het boek, zeker in het begin, niet heel gemakkelijk is. Het kost even moeite en doorzettingsvermogen om de verhaallijnen te verbinden, maar ook soms uit uit elkaar te halen. Het ene personage is toegankelijker dan het andere, wat er bij mij voor zorgde dat ik aanvankelijk Ruprecht een beetje links heb laten liggen. Ik heb hem met liefde in een ander universum geparkeerd, om een beetje in Ruprechts' stijl te blijven. Mijn gebrek aan kennis van wiskunde en natuurkunde hielp uiteraard ook niet mee om hem te begrijpen, dus uiteindelijk kreeg ook Ruprecht mijn sympathie. Zijn pogingen om verbindingen te leggen met 'andere dimensies' waren eigenlijk wel ontroerend.

Ook het taalgebruik kan af en toe een belemmering zijn. Er staan nogal wat woorden en begrippen in, die bij de doelgroep (het is een C-boek, dus voor jongeren) onbekend zullen zijn. Wat betekent het als je 'catatonisch in de verte staart' of wanneer iemand 'over de mêlee heenkijkt'? En wat weet deze doelgroep over kwantummechanica, de relativiteitskijk van Einstein, en "het ruimtecurveverhaal waar niets van overblijft in het licht van subatomaire deeltjes"? Ik bedoel maar! Heb je de eerste drempel overwonnen (je hebt een boek van 663 pagina's gepakt!), kom je dit soort teksten tegen. Je moet wel een echte doorzetter zijn!

Ondanks deze hindernissen gaat het boek toch boeien. Je gaat meeleven met Skippy, terwijl je gaandeweg steeds duidelijker ziet aankomen dat het verkeerd af gaat lopen. Je lacht om de puberale gedragingen van de vriendengroep, misschien omdat ze je bekend voorkomen. Je herkent, zeker als volwassene, de dubbele moraal die enkele personages er op na houden. Je begrijpt waarom sommige beslissingen worden genomen, ook al zou je ze zelf nooit goedkeuren. 'Vanwege zwaarderwegende belangen' wordt het individu soms ondergeschikt gemaakt aan het grote geheel. Soms komt het even heel dichtbij, als je jezelf herkent in het verhaal. Lori stelt dat mensen altijd ergens heen gaan. Dat iedereen altijd probeert te zijn waar (of wat)ze niet zijn. En dat we zo druk bezig zijn met ergens anders naar toe komen, dat we de wereld om ons heen niet echt zien, terwijl in onze wereld een prachtige en magische wereld verborgen ligt. Je moet alleen wel goed genoeg kijken. Ik denk dat dit een geweldige positieve en optimistische boodschap is.

Skippy tussen de sterren laat zien dat geen enkel verhaal op zich staat. Lori probeert het aan het eind van het boek te verwoorden: " 'Misschien bestaan de dingen in plaats van uit snaren wel uit verhalen, een oneindig aantal piepkleine, vibrerende verhalen; (...), daarom slaat een verhaal in zijn eentje nooit ergens op, en wat je dus in je leven moet doen, is proberen ze weer met elkaar te verweven, mijn verhaal met jouw verhaal, onze verhaal met die van alle andere mensen die we kennen (...)".