Monoloog Magdalena

Op de cover staat een sticker: ‘450 jaar Leidens Ontzet’. En op de achterkant: ‘Herfst 1574. Leiden is na het beleg door de Spaanse legers aan het eind van haar Latijn. Mocht de stad zich overgeven, dan is het lot van de Prins van Oranje bezegeld. Pest en honger teisteren de inwoners. De geuzenvloot, hun laatste redding, nadert maar langzaam…’ Dan verwacht je een spannend verhaal dat zich in Leiden afspeelt. Waar dan een jonge vrouw een heldenrol speelt, want dat staat ook op de cover.

Niets is minder waar. Het hele verhaal speelt zich af in Den Haag. Leiden is slechts een figurant. Ik vind het kwalijk dat een boekcover je zo op het verkeerde been zet. Het is geen historisch verhaal over een slopend beleg, maar een psychologische roman waarin je een monoloog van Magdalena Moons leest. Ze heeft echt bestaan, maar we weten niets over haar karakter en wie ze was. Rozemond heeft daardoor de vrijheid om zelf een karakter te creëren.

Magdalena is een eigenzinnige jonge vrouw. Ze doet waar ze zin in heeft en heeft maling aan de opvattingen van haar broers. In die tijd - 1574 dus - was dat not done. Ik mag dat wel, zelf nadenken, je eigen plan trekken en je niets aantrekken van wat de buitenwereld vindt hoe het heurt. Magdalena belandt door haar houding in een relatie met de Spaanse opperbevelhebber Valdéz. De man die het beleg op Leiden leidt. Tot zover Leiden.

Als de Spaanse troepen moedeloos worden en de bevolking in Leiden uitgeput, krijgen geruchten en nepnieuws de overhand. Politici en legerleiders spelen machtsspelletjes, tegen elkaar én onderling. En Magdalena zit daar opeens middenin.

Je kruipt in het boek helemaal in het hoofd van Magdalena. Het is een monoloog waarin Magdalena over haar twijfels vertelt, haar verleden en probeert logisch na te denken welke rol zij heeft. En welke rol zij kan spelen. Voor haar geliefde Valdéz en voor haar prinsgezinde broers. Doordat je alleen het perspectief van Magdalena leest, moet je vertrouwen op haar oordeel. En merk je hoe lastig het is om precies te weten wat de feiten zijn. En hoe lastig het is als politiek opeens gaat over mensen waar jij van houdt. En dat je partij moet kiezen. Terwijl jij dat eigenlijk nooit zo boeiend vond.

"Wanneer we niet meer in staat zijn een situatie te veranderen, worden we uitgedaagd onszelf te veranderen. - Viktor Frankl" (pagina 7, opschrift).

Rozemond heeft in dit boek een onbekende vrouw tot leven gewekt. Of het echt zo gegaan is? Geen idee. Of Magdalena echt zo was? Geen idee. Ik vind het wel een mooi idee dat ook 1574 van die eigenzinnige vrouwen rondliepen die hun eigen keuzes maakten en zich niets aantrokken van wat ‘men’ ervan vond. Tegelijk vond ik de transformatie van Magdalena ongeloofwaardig. En veel te rationeel voor iemand die helemaal niet rationeel is. Goed idee, uitvoering net voldoende.

Met dank aan uitgeverij Luitingh-Sijthoff en Hebban voor het winexemplaar van de weggeefactie in september 2024.