Verval als hoofdthema

Met De perzik van onsterfelijkheid richt Wolkers zich eens een keer niet op zijn eigen jeugd en zijn leven daarna. Alhoewel hij voor de laatste dag van oud-verzetsstrijder Ben Ruwiel ongetwijfeld flink inspiratie zal hebben opgedaan bij mensen in zijn directe omgeving.

Het boek speelt zich volledig af tijdens Bevrijdingsdag 1980, wanneer Canadese oud-strijders nog eens naar Nederland komen om de bevrijding van de Duitse bezetter dunnetjes over te doen. Een mooie dag voor velen, maar niet voor Ben. Hij is al twintig jaar arbeidsongeschikt door hartklachten, zijn vrouw Corrie (ook een held tijdens de oorlog) ligt een groot deel van de dag in bed, is alcoholist en communiceert alleen met de telvisie. En dan is er de hond Snoet, die ook op zijn laatste benen loopt.

Ben begint de dag met grote schoonmaak. Hij zet van alles aan de de straat voor de vuilnisophaaldienst. Maar krijgt spijt als hij ziet dat de roestige brommer van Corrie is meegenomen. Hij besluit een nieuwe te gaan kopen, hoewel Corrie er nooit meer op zal rijden. Op zijn missie door de stad zijn er ontmoetingen her en der, hij koopt een stuk pens voor Snoet (mooi zijpad!), maar de brommer komt er niet omdat alle winkels dicht zijn.

In de middag gaat hij met Snoet naar de volkstuin, waar hij uiteindelijk de hond uit zijn lijden verlost. Door Wolkers met veel gevoel en ontroering beschreven. Op weg naar huis vindt Ben alsnog een oude brommer die hij meeneemt. Daar aangekomen blijken de inspanningen van de dag toch teveel te zijn geweest en valt het doek.

De dood speelt altijd een belangrijke rol in de boeken van Wolkers, maar hier zou je het als hoofdthema kunnen aanmerken. Of eigenlijk is verval meer een geëigend woord. Want alles in dit boek ademt verval: de levens van zowel Ben, Corrie en Snoet, de roestige brommer en later een brommer zonder voorwiel, een stuk ontdooiende pens. Ga zo maar door. Alles is op weg naar het bevrijdende einde. En dat op Bevrijdingsdag.

Bij een boek als dit ligt het melodrama op de loer, maar Wolkers is er in geslaagd hier ver van te blijven. Dat komt denk ik deels doordat van Ben Ruwiel een cynische en mopperende oude baas is gemaakt. En wat dan helpt is dat het boek vrijwel geheel bestaat uit gedachtes van de hoofdpersoon.

Kortom, een fraai geconstrueerd boek, dat aantoont dat Wolkers in deze jaren tot de top van de Nederlandse literatuur behoort.