Een boek om stil van te worden

Eva Menasse is een Oostenrijkse schrijfster en journaliste. Ze debuteerde in 2005 en haar werk is sindsdien regelmatig bekroond. ‘Dunkelblum’ verscheen in 2021 en is door Annemarie Vlaming prachtig vertaald onder de titel ‘Dunkelblum zwijgt’.
Dunkelblum is een klein grensplaatsje in een uithoek van Oostenrijk aan de Hongaarse grens. Op het oog een slaperig stadje waar weinig gebeurt, maar dat is schijn.
Het verhaal speelt zich af in 1989, het jaar waarin het IJzeren Gordijn begint te scheuren. Vluchtelingen uit de DDR komen via Hongarije naar Oostenrijk, om door te reizen naar West-Duitsland. Een onbekende reiziger komt aan in Dunkelblum en neemt zijn intrek in het hotel. Een andere man komt naar Dunkelblum om zijn ouderlijk huis te bekijken nu zijn moeder overleden is. Met hen lopen we door Dunkelblum en maken we kennis met een groot aantal personages (de bijgevoegde personenlijst is geen overbodige luxe). Een groep studenten gaat bezig de overwoekerde Joodse begraafplaats op te ruimen. In een weide buiten het dorp wordt een skelet opgegraven. Betekent dit dat Dunkelblum eindelijk niet meer zwijgt, of is daar meer voor nodig?
We leren en lezen over het vaak gruwelijke verleden: de tijd dat Dunkelblum nog bij Hongarije hoorde, de nazi-tijd, de ‘bevrijding’ door de Russen, en de voorzichtige wederopbouw in de jaren ’60. Dit leren we via allerlei verschillende personages en via allerlei omwegen, zoals in de oude dorpskern van Dunkelblum de weg moeilijk te vinden is. De vele tragische levensverhalen zorgen voor meer compassie met de bewoners. Maar laten je ook gruwen van afschuw over mensen die ongestoord de vreselijkste misdaden konden begaan.
‘Dunkelblum zwijgt’ is een prachtig geschreven boek, met geweldige beschrijvingen van mensen en gebeurtenissen. Het is een boek dat zich niet direct openstelt voor de lezer: je moet er moeite voor doen het te doorgronden en te leren kennen, maar het is zeer de moeite waard.
Een boek om stil van te worden.
Vijf sterren