Het leven van een blaaskaak in tableaus

In 'De Heilige, een schelmenroman' van Martin Michael Driessen vertelt de achttiende-eeuwse Fransman Donatien zijn levensverhaal. Donatien is een knappe jongeman die een hoge dunk heeft van zichzelf. Zijn charmes en leugentjes-om-bestwil (of beter: leugentjes-om-te-krijgen-wat-hij-wil) hebben hem tot dan toe makkelijk door het leven geloosd. Hij is een geslaagd charmeur, oplichter en fantast. Maar wanneer hij op zoek gaat naar een liefde voor het leven, met behulp van wat leugentjes-om-te-krijgen-wat-hij-wil, haalt de waarheid hem in. Donatien slaat op de vlucht en probeert onderweg om op allerlei manieren een nieuw interessant leven te beginnen. Maar alles wat hij probeert is niet wat hij ervan verwacht.

Donatien ziet zichzelf niet als leugenaar of manipulator. Hij is een goed mens, en dat gaat hij tonen ook. Als een nobele bandiet, als een Robin Hood, maakt hij de Vogezen onveilig. De buit die hij maakt als struikrover zal hij aan de armen geven. Maar ook van dit leven heeft hij na enige tijd genoeg, en dus trekt hij weer op avontuur. Na nog enkele avonturen belandt hij uiteindelijk toch in de gevangenis voor de roofovervallen op de postkoetsen in de Vogezen. Hij wordt ter dood veroordeeld, wat omgezet wordt in een levenslange gevangenisstraf met dwangarbeid.

Maar Donatien zou Donatien niet zijn als hij ook hier zijn charmes en listen niet in de strijd zou gooien om zijn gevangenisstraf dragelijker te maken. Hij besluit een goed mens te worden. Op een dag doet hij een ‘wonderbaarlijke’ genezing en met hulp van pater Humbert wordt hij vanwege die genezing beroemd. Uiteindelijk zal hij, naar eigen zeggen, de geschiedenis ingaan als de heilige Dieudonné van Metz

Alle avonturen worden verteld door Donatien zelf. Hij is een onbetrouwbare verteller pur sang. In het begin van de roman weet hij ook de lezer nog te charmeren, en is het mogelijk om je als lezer met hem te identificeren. Maar hoe meer het verhaal vordert, hoe meer zijn vertelling overkomt als onbetrouwbaar gepoch. En dan verliest de lezer stilaan zijn interesse in deze blaaskaak.

Maar met zijn fijne schrijfstijl en afwisselende opbouw van het verhaal maakt Driessen dat blaaskaakgehalte van het hoofdpersonage weer goed. De avonturen, historische persoonlijkheden en historische hoogtepunten volgen elkaar in snel tempo op. Tijdens zijn avonturen maakt Donatien kennis met de grote namen uit zijn tijd, zoals sir Francis Beaufort, en maakt hij historische hoogtepunten mee. Het lijkt wel alsof we het hoofdpersonage volgen van het ene tableau, de ene decorstuk waarin gespeeld wordt, naar het andere. De decors zijn ook prachtig, levendig, gedetailleerd beschreven. Het lijkt alsof naast Driessen de auteur, ook Driessen de historicus en Driessen de theaterschrijver hier aan het werk waren. En die combinatie zorgt voor een verrassende roman.